De regelmatige lezer van dit weblog weet zo langzamerhand dat mijn belangstelling voor de Zweedse samenleving nog steeds groot is. Het liefst zou ik Scandinavische talen en culturen aan de Universiteit van Groningen gaan studeren, maar helaas zal ik daar nog mee moeten wachten. Drie dagen per week naar de universiteit betekent dat ik maar 2 dagen kan werken voor het broodnodige inkomen, en dat is te weinig. Dus neem ik thuis de inhoud van allerlei boeken, voornamelijk over de Zweedse taal, tot mij. En gisteren dacht ik “ik ga eens op internet zoeken naar interessante Zweedse boeken over de Zweedse samenleving”.
Toen ik nog in Zweden woonde, keek ik veel naar programma’s als “dokument inifrån”, “faktum”, “uppdrag granskning”, “kalla fakta” e.d. Tussen 2002 en 2006 kwam er mondjesmaat informatie naar buiten over o.a. de absoluut-niet-neutrale-rol van Zweden tijdens de Tweede Wereldoorlog, het gedachtegoed “raszuivere Zweden” en het ook in de praktijk brengen hiervan dat al lang bestond vóór Hitler van zich liet spreken, de gedwongen sterilisatie van mensen die niet voldeden aan de norm “zuivere Zweed”, en over de onderdrukking van de Samen en de Finnen in Zweden. Ik weet nog heel goed dat ik diep geschokt was na deze “kleine” openbaringen. Het beeld van het humane Zweden begon aardig wat scheurtjes te vertonen!
Omdat ik er meer over wilde weten zocht ik op internet, maar vond toen helaas weinig informatie. Nou was mijn internetaansluiting niet echt ideaal te noemen en langzaam (met een 54K modem via de telefoonlijn, tja dat krijg je als je afgelegen woont!), het downloaden duurde lang, dus na een poosje heb je het wel gehad.
Maar goed, gisteravond heb ik wat rondgeneusd bij verschillende grote Zweedse boekhandels als Akademibokhandeln en Adlibris en daar kwam ik echt een aantal juweeltjes tegen! Uiteindelijk had ik een lijst van zo’n 17 boeken en toevallig(?) bijna allemaal gepubliceerd in het jaar 2006 en daarna. Voor mij is het duidelijk dat er meer openheid over deze onderwerpen komt, gelukkig maar! Want je geschiedenis verloochenen siert natuurlijk geen enkel land.
Het eerste interessante boek is geschreven door Maja Hagerman (historicus en schrijfster) en heet “Det rena landet: om konsten att uppfinna sina förfäder” (Letterlijk vertaald: Het zuivere land: over de kunst om zijn voorouders te verzinnen). In dit boek beschrijft zij hoe Zweden het eerste land ter wereld (!) werd dat in 1921 besloot dat er een rasbiologisch instituut moest komen ter verdediging van de unieke Germaanse volksstam in Zweden. De Zweden zouden nl. een ongebruikelijk zuiver Scandinavisch - Germaans ras zijn. Zij beschrijft op een kritische manier deze geschiedenis van het Germaanse gedachtegoed en hoe dit tot op heden de opvattingen van de Zweden over wie ze zijn, kenmerkt.
Het tweede interessante boek is geschreven door Kjell Sundstedt en heet “Till Gertrud: en berättelse om tvångssteriliseringar i Sverige”(Letterlijk vertaald: Aan Gertrud: een verhaal over de gedwongen sterilisaties in Zweden). Gertrud is de moeder van de schrijver die in de veertiger jaren in een werktehuis voor zwakzinnigen werd geplaatst waar mensen uiteindelijk gedwongen sterilisaties moesten ondergaan. Gertrud wist te ontkomen en kon een nieuw leven opbouwen in Stockholm, terwijl ze ondertussen voor de vrijheid van haar familie vocht. In het boek probeert de schrijver te begrijpen waarom zijn familie het stempel “zwakzinnig” kreeg en gedwongen gesteriliseerd werd. Hij probeert antwoorden te vinden op vragen als waarom de Zweden zo genegen waren om iedereen die gezien werd als afwijkend, gedwongen te steriliseren. Ook stelt hij de vraag of dit niet weer kan gebeuren.
Toen ik nog in Zweden woonde, keek ik veel naar programma’s als “dokument inifrån”, “faktum”, “uppdrag granskning”, “kalla fakta” e.d. Tussen 2002 en 2006 kwam er mondjesmaat informatie naar buiten over o.a. de absoluut-niet-neutrale-rol van Zweden tijdens de Tweede Wereldoorlog, het gedachtegoed “raszuivere Zweden” en het ook in de praktijk brengen hiervan dat al lang bestond vóór Hitler van zich liet spreken, de gedwongen sterilisatie van mensen die niet voldeden aan de norm “zuivere Zweed”, en over de onderdrukking van de Samen en de Finnen in Zweden. Ik weet nog heel goed dat ik diep geschokt was na deze “kleine” openbaringen. Het beeld van het humane Zweden begon aardig wat scheurtjes te vertonen!
Omdat ik er meer over wilde weten zocht ik op internet, maar vond toen helaas weinig informatie. Nou was mijn internetaansluiting niet echt ideaal te noemen en langzaam (met een 54K modem via de telefoonlijn, tja dat krijg je als je afgelegen woont!), het downloaden duurde lang, dus na een poosje heb je het wel gehad.
Maar goed, gisteravond heb ik wat rondgeneusd bij verschillende grote Zweedse boekhandels als Akademibokhandeln en Adlibris en daar kwam ik echt een aantal juweeltjes tegen! Uiteindelijk had ik een lijst van zo’n 17 boeken en toevallig(?) bijna allemaal gepubliceerd in het jaar 2006 en daarna. Voor mij is het duidelijk dat er meer openheid over deze onderwerpen komt, gelukkig maar! Want je geschiedenis verloochenen siert natuurlijk geen enkel land.
Het eerste interessante boek is geschreven door Maja Hagerman (historicus en schrijfster) en heet “Det rena landet: om konsten att uppfinna sina förfäder” (Letterlijk vertaald: Het zuivere land: over de kunst om zijn voorouders te verzinnen). In dit boek beschrijft zij hoe Zweden het eerste land ter wereld (!) werd dat in 1921 besloot dat er een rasbiologisch instituut moest komen ter verdediging van de unieke Germaanse volksstam in Zweden. De Zweden zouden nl. een ongebruikelijk zuiver Scandinavisch - Germaans ras zijn. Zij beschrijft op een kritische manier deze geschiedenis van het Germaanse gedachtegoed en hoe dit tot op heden de opvattingen van de Zweden over wie ze zijn, kenmerkt.
Het tweede interessante boek is geschreven door Kjell Sundstedt en heet “Till Gertrud: en berättelse om tvångssteriliseringar i Sverige”(Letterlijk vertaald: Aan Gertrud: een verhaal over de gedwongen sterilisaties in Zweden). Gertrud is de moeder van de schrijver die in de veertiger jaren in een werktehuis voor zwakzinnigen werd geplaatst waar mensen uiteindelijk gedwongen sterilisaties moesten ondergaan. Gertrud wist te ontkomen en kon een nieuw leven opbouwen in Stockholm, terwijl ze ondertussen voor de vrijheid van haar familie vocht. In het boek probeert de schrijver te begrijpen waarom zijn familie het stempel “zwakzinnig” kreeg en gedwongen gesteriliseerd werd. Hij probeert antwoorden te vinden op vragen als waarom de Zweden zo genegen waren om iedereen die gezien werd als afwijkend, gedwongen te steriliseren. Ook stelt hij de vraag of dit niet weer kan gebeuren.
In 2007 is er ook een film in Zweden uitgekomen over de gedwongen sterilisaties onder de naam: "den nya människan" (De nieuwe mens).
Verder heb ik nog boeken gevonden over de Samen: een paar boeken over de geschiedenis van de Samen in Scandinavië (Waaronder “Samernas historia” door o.a. Lars-Ivar Hansen; “Samernas Liv” door Rolf Kjellström; ). “Jämterna och Samerna kom först” gaat over de vraag wie er het eerst in Jämtland waren, de Samen of de Zweden in Jämtland (de Jämtlanders). Deze vraag werd actueel bij het eerste proces in 1995 over de kwestie of de Samen het recht hadden hun rendieren te laten grazen op land van de Jämtlanders.
Wie op een wat meer ontspannen wijze wil lezen over de Samen in de vorm van een roman moet het boek “Lappskatteland: en familjesaga” van Annica Wennström lezen. Het boek is trouwens ook vertaald in het Nederlands onder de titel “Het land van de Samen”. Kijk ook eens naar de boeken van Yngve Ryd met verhalen van de Samen over dagelijkse zaken.
Genoeg te lezen dus! Woon je in Zweden of ga je op vakantie naar Zweden en beheers je de Zweedse taal, dan zou ik zeker eens één van de genoemde boekhandels binnenstappen. Je kunt de boeken ook via internet bestellen vanuit Nederland bij Bokus.com maar dan betaal je op internet met visacard o.i.d.
Veel leesplezier!
Marjon
Verder heb ik nog boeken gevonden over de Samen: een paar boeken over de geschiedenis van de Samen in Scandinavië (Waaronder “Samernas historia” door o.a. Lars-Ivar Hansen; “Samernas Liv” door Rolf Kjellström; ). “Jämterna och Samerna kom först” gaat over de vraag wie er het eerst in Jämtland waren, de Samen of de Zweden in Jämtland (de Jämtlanders). Deze vraag werd actueel bij het eerste proces in 1995 over de kwestie of de Samen het recht hadden hun rendieren te laten grazen op land van de Jämtlanders.
Wie op een wat meer ontspannen wijze wil lezen over de Samen in de vorm van een roman moet het boek “Lappskatteland: en familjesaga” van Annica Wennström lezen. Het boek is trouwens ook vertaald in het Nederlands onder de titel “Het land van de Samen”. Kijk ook eens naar de boeken van Yngve Ryd met verhalen van de Samen over dagelijkse zaken.
Genoeg te lezen dus! Woon je in Zweden of ga je op vakantie naar Zweden en beheers je de Zweedse taal, dan zou ik zeker eens één van de genoemde boekhandels binnenstappen. Je kunt de boeken ook via internet bestellen vanuit Nederland bij Bokus.com maar dan betaal je op internet met visacard o.i.d.
Veel leesplezier!
Marjon
