Welkom op mijn blog!

Mijn weblog heeft de titel 'Zweden, een haat-liefdeverhouding'. Zo begon ik in september 2008 met dit blog. Sinds maart 2011 kan ik gelukkig schrijven dat ik weer een 'liefdesverhouding' met Zweden heb!

Als i
k aan Zweden denk, dan denk ik allereerst aan mijn liefde voor de natuur, de rust en de ruimte, het korte exploderende voorjaar met al zijn bloemenpracht, de fantastische winters en de Zweedse taal. Ik mis de uitgestrektheid van het land, het rijden over wegen zonder dat je een auto tegenkomt, maar waar je moet uitkijken voor overstekende elanden. Ik mis mijn plekje in Zweden met aan de ene kant het meer en aan de andere kant het bos met de wolven, elanden, vossen, herten, lynxen en beren. Ik verlang naar de fantastische winters met dikke pakken glinsterende sneeuw in de heldere maneschijn, het lopen door de knerpende sneeuw en het zingen van het ijs als het gaat vriezen dat het kraakt. Ik herinner mij de mooie lange zomeravonden met prachtige zonsondergangen, zittend op de altan en uitkijkend over het meer. Ik mis zelfs het vele werk aan de grote tuin en het klaarmaken van de enorme wintervoorraad hout.
Als ik aan Zweden denk, dan denk ik ook aan wat mij is tegengevallen: De moeilijk toegankelijke arbeidsmarkt, de niet-altijd-zo-geweldige gezondheids- en ouderenzorg, het diepgewortelde Zweden-voor-de-Zweden-gevoel, de klassenstrijd, de jaarlijkse heftig gevoerde openbare discussies over de elandenjacht, de jagershonden en de 'problemen' met de wolven!

En toch...... ik hou van Zweden en heb er vaak heimwee naar. Als je door dit Scandinavische land gegrepen bent, kom je er niet meer van los.
Het liefst zou ik een huisje in Midden-Zweden willen hebben waar ik vanuit Nederland heen kan als ik daar zin in heb. Om te genieten van de natuur en mijn favoriete seizoenen, Zweeds te spreken én mij aan mijn hobby's schrijven en natuurfotografie te wijden!
Wie weet wat de toekomst nog voor mij in petto heeft!!

Terwijl je dit leest hoor je Zweedse en Sami muziek. De muziekvideo's staan helemaal onderaan deze pagina in een gadget en worden automatisch afgespeeld. Als je wilt kun je de muziek stoppen of naar de volgende muziekvideo gaan. Vergeet ook vooral niet de beelden te bekijken van de Zweedse natuur, het Noorderlicht en de Sami cultuur.
Veel plezier!

Je bent/jullie zijn welkom
välkommen/välkomna!!
Groeten/Hälsningar,

Marjon

zondag 20 december 2009

Fijne feestdagen!!

Beste mensen,

Ik wens jullie allemaal heel fijne kerstdagen en een zeer goed en vooral gezond en gelukkig 2010!!

www.krabbelme.nl

Binnenkort publiceer ik weer een item!

Groetjes/Hälsningar
Marjon

maandag 2 november 2009

Stieg Larsson

Vanavond in het Nos journaal was er even aandacht voor Stieg Larsson, in Nederland vooral bekend van zijn 3 boeken en de  film " Millennium: Mannen die vrouwen haten ".  Zijn vriendin, met wie hij niet getrouwd was, vertikt het om de familie van Stieg Larsson te bellen zodat ze 20 miljoen Zweedse Kronen kan krijgen uit zijn nalatenschap.
Hier het NOS-journaal onderdeel:




Hier nog een interview met Rinke van den Brink, met wie Stieg Larsson regelmatig contact had betreffende neo-nazis en extreem rechts. Een klein kijkje in de keuken van Zweden.


of direct het beeld:


Ik heb zelf de eerste twee boeken van "Millennium" in het Zweeds: " Män som hatar kvinnor" en "Flickan som lekte med elden". Fantastisch vind ik ze. Het lijkt mij dat, als je het land Zweden niet kent, je nogal wat mist aan "hints" in de boeken over de samenleving. Maar ondanks dat blijven ze spannend en fascinerend!!
Ik zit zelf middenin boek twee, en boek drie "Luftslottet som sprängdes"  schijnt nog weer spannender te zijn!!

Groetjes
Marjon

woensdag 28 oktober 2009

De eerste 7 dagen bestraling

Hallo mensen!!

Even een bericht hoe het mij tot nu toe vergaat met de bestraling. Gisteren was mijn zevende dag (van de in totaal 28). En ik begin er helaas al aardig last van te krijgen.
Vorige week maandag was mijn eerste keer. Alles werd goed uitgelegd door de laboranten, ze zijn erg aardig allemaal. Ik heb even geteld, maar in totaal krijg ik ongeveer 35 SECONDEN bestraling. Eerst van links, dan recht van boven, en dan van rechts.Met ieder een verschillende duur/intensiteit. 
Direct al de eerste dag had ik na de bestraling het gevoel alsof er wat in mijn borst gebeurde. Ik kan het niet precies omschrijven, maar het zijn soms steken en een vrijwel constant vervelend zeurderig gevoel. Af en toe ook pijn. Maar ik dacht in eerste instantie.... ik verbeeld het mij. Maar toch de volgende dag voor de zekerheid maar even gevraagd. En ja hoor, dat de bestraling zijn werk doet, nl. lichaamscellen ernstig beschadigen (de kankercellen gaan dood, de goede cellen kunnen zich uiteindelijk weer herstellen) kun je voelen. Sommige mensen merken niks, anderen weer erg veel. Ik behoor dus tot de laatste categorie.
De tweede dag van de bestraling kwam de volgende reactie erbij: ik kwam onder het apparaat vandaan en zag dat een gedeelte van mijn borst rood was. Ik schrok me dood, want in het boekje had ik gelezen dat dat pas na 2 à 3 weken komt. Een laborante vertelde mij dat sommige mensen dit al in het begin hebben maar dat het vaak na een paar dagen overgaat en dan pas weer begint na zo'n 2 weken.
Ik ben ook hier weer de uitzondering op de regel...... want dat gedeelte van mijn borst blijft rood en wordt steeds roder. Ik voel nu zelfs al tijdens de bestraling zelf dat mijn borst warm wordt. Het is het gedeelte waar de tumor gezeten heeft en dat extra bestraling krijgt. En dat is van mijn tepel naar de binnenkant en de onderkant van mijn borst. Ik heb meteen dezelfde dag nog een speciale zalf opgehaald bij de patiënten service op radiologie. Dus iedere keer na de bestraling smeer ik het direct in, want anders brandt het helemaal. Het is al behoorlijk gevoelig, en doet regelmatig ook pijn, maar het is nu nog goed te verdragen.
Sinds maandag begint ook de rest van mijn borst wat mee te kleuren en te jeuken. Ik ben hier natuurlijk helemaal niet blij mee, maar ja ik kan er weinig aan doen. Ik moet maar rekening houden met het ergste en dat is dat mijn huid helemaal kapot kan gaan, met blaren en al. Met zo'n hevige reactie al in het begin van de bestraling is dit een realistisch scenario. Want ik moet nu nog wel 20 keer heen!!

En dan natuurlijk het gereis erbij. De ene dag vertrek ik 's ochtends, de andere keer tussen de middag of later in de middag. Bijna geen dag gelijk. En iedere keer ben ik tussen de 3 uur en 3,5 uur van huis. Best vermoeiend. En niet iedere dag krijg ik dus de mogelijkheid om even een middagslaapje te doen. Ik ben daarom al wel bezig om 's avonds wat eerder naar bed te gaan. Zodat ik genoeg slaap krijg. Dat is ook ter voorbereiding op de komende weken, waarbij ik regelmatig 's ochtends al voor 08.00 uur wordt opgehaald. Dus vroeg uit de veren!!
Ik ben in ieder geval blij dat ik mijn warme eten goed geregeld heb en dat ik, sinds ik terug ben uit het ziekenhuis, huishoudelijke hulp krijg. Want ik moet er niet aan denken dat ik nu ook nog uitgebreid boodschappen zou moeten doen, koken, e.d. Ik ben iedere dag echt moe, vooral als ik net weer thuis ben uit het ziekenhuis.

Afgelopen maandag is mijn dochter met mijn kleindochter ook even in het UMCG geweest bij mijn bestraling. Dat mag, stimuleren ze zelfs, zodat familie en vrienden snappen waar je het over hebt. Behalve de bestraling hebben we ook nog even gezellig zitten kletsen en moeten lachen om mijn kleindochter, die weer erg ondernemend bezig was.

Geestelijk/emotioneel heb ik het af en toe wel moeilijk met alles. Ik schreef het pas nog aan een vriendin: ik heb het gevoel dat ik in een sneltrein zit en dat ik door móet naar het eindstation. Ik heb geen mogelijkheid om uit te stappen. Als ik dit achter de rug heb, moet ik maar terug met het boemeltreintje om de tussenstops alsnog aan te doen.
Ik merk ook dat de spanning (waar ik al vanaf  begin maart last van heb toen ik ziek werd en die alleen maar erger is geworden door alles wat er sindsdien gebeurd is) zijn tol begint te eisen. Ik zit weer helemaal vast in mijn nek en schouders en maandag ging ik bijna door mijn rug, waar ik nog behoorlijk last van heb. Een beetje spannende film op de tv, ook kinderfilms!!, zet ik er af: de spanning kan ik gewoon niet aan.
Ik probeer maar van dag tot dag te leven. Iedere dag zie ik wel weer hoe ik mij voel en wat ik kan. Ik probeer in ieder geval dagelijks een wandeling te maken,wat in het huishouden te doen, ik doe ontspanningsoefeningen en oefeningen om mijn rug en nek weer wat losser te maken. Van mij afschrijven, er met mensen over praten en een huilbui helpen ook. En de boel toch maar positief blijven zien.Gelukkig heb ik wat mensen om me heen die regelmatig informeren hoe het gaat en soms krijg ik een kaartje of aardigheidje uit volkomen onverwachte hoek, wat mij dan weer tot tranen toe ontroert.

Ondanks alles kan ik genieten van het mooie herfstweer met de nu prachtige kleuren!! Als ik mag kiezen welke route we rijden van en naar het UMCG, dan kies ik voor de mooiste: het is nu zo fijn om door Drenthe te rijden en ik geniet zo van al die kleuren. Dus ik probeer op die manier het aangename met het onaangename te combineren. En verder ben ik erg blij met de Zweedse boeken die ik uit Zweden toegestuurd heb gekregen en heb ik mezelf even een beetje verwend met iets leuks wat ik al een poosje wilde hebben. En ik ben nog steeds erg trots op mezelf dat ik inmiddels al 6,5 WEKEN van het roken af ben!! Dat hou ik toch maar mooi even vol!!


Dat was het even, lieve mensen!!
Groetjes

Marjon

vrijdag 16 oktober 2009

De bestraling gaat beginnen!

Ik was van plan om een apart blog te maken i.v.m. de borstkanker, maar zie daar toch van af. Dus maar weer even hier een bericht.

Eindelijk..... de bestraling begint. Maandag is mijn eerste dag en 26 november is de laatste dag. Wat een eind.... vijfeneenhalve week, vijf dagen in de week met ziekenvervoer naar het UMCG (Groningen). Maar ik heb alles geregeld om het mezelf zo comfortabel en makkelijk mogelijk te maken: huishoudelijke hulp en voor iedere dag een warme maaltijd. Zodat ik niet dagelijks hoef te koken en de benodigde boodschappen moet doen.
Ik heb dat om twee redenen zo gedaan:
De eerste is dat je heel erg moe kunt worden van de bestraling zelf én de combinatie bestraling en reizen. Bij mij komt daar nog de moeheid van de MS bij. Omdat geen dag gelijk is qua tijd van bestraling (soms moet ik er heel erg vroeg zijn, dan weer laat in de middag) denk ik dat het uiteindelijk uitputtend zal zijn en zie ik mij aan het einde van de dag, vooral als ik net thuis kom na de bestraling, niet meer koken.
De tweede reden is dat ik door de MS bepaalde dingen niet meer echt goed kan doen. Na de borstoperatie heb ik ook nog eens veel meer problemen gekregen met fietsen en mijn evenwicht. Ik ging onlangs voor het eerst weer op de fiets naar de huisarts en knalde na nog geen vijf minuten bijna tegen een paaltje op. Nu is mijn limiet met fietsen zo'n 10 minuten terwijl ik vóór de operatie 25 minuten kon fietsen. Ik kan in ieder geval wel weer een half uur lopen, alhoewel mijn evenwicht me af en toe flink parten speelt. Ik kan bijvoorbeeld veel moeilijker recht vooruit kijken, ik moet veel meer naar de grond kijken. Want anders verlies ik mijn evenwicht. 

Ter voorbereiding op de bestraling had ik vorige week een uitgebreid onderzoek en een gesprek bij de radiotherapeut, die speciaal vanuit het UMCG naar het plaatselijke ziekenhuis was gekomen. En donderdags moest ik zelf naar het UMCG voor de CT-scan. Om uiteindelijk precies te laten af tekenen waar ik bestraald moet worden.

Voor iedereen die denkt: ach, nog even een bestraling en dan ben je klaar...... zo is het dus niet! 
Met de bestraling worden er cellen in je lichaam beschadigd, zowel de goede cellen als de kankercellen. De kankercellen verdwijnen er door, de goede cellen herstellen zich uiteindelijk wel weer.  Maar het heeft natuurlijk een (negatief) effect op je lichaam.
Door de bestraling heb ik allereerst een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, omdat mijn hart, door de plek waar de tumor zat, óók wat van de bestraling mee krijgt.  Ook mijn longen pikken  een graantje mee van de bestraling. Wat ben ik blij dat ik gestopt ben met roken 5 weken geleden!! Het alternatief voor de bestraling is borstamputatie. Maar dan moet de andere borst verkleind worden, omdat ik anders teveel uit "balans" raak ( ik heb BH-cupmaat E of F, dus aardig groot). Dat betekent nog eens twee operaties met narcose. En dan is het maar de vraag wat het effect op mijn mobiliteit en evenwicht zal zijn!
Ik hoefde er niet lang over na te denken..... toch maar die bestraling.
Maar de bestraling kan behalve de hierboven genoemde effecten, ook nog een aantal andere vervelende dingen veroorzaken. In de eerste plaats droogt je huid helemaal uit en wordt dun, kwetsbaar en gevoelig. Daarom mag je je borst tijdens de bestraling niet met zeep wassen en alleen maar deppen bij het afdrogen. Als je een gevoelige huid hebt, kan die behalve rood(gepaard gaande met jeuk) en droog worden, zelfs blaren gaan vertonen die ook nog eens kapot kunnen gaan. Daarom is het ook belangrijk om een hele zachte, ademende BH zonder beugels te dragen en daarover wat wijde kleding. Dus afgelopen zaterdag ben ik naar zo'n BH op jacht geweest en uiteindelijk gelukkig geslaagd. Maar de prijs was er ook naar, ik schrok me echt dood!! Een andere reactie door de bestraling is dat je borst vocht gaat vasthouden, waardoor die pijnlijk hard kan worden. Aan dit alles is weinig te doen. Als het nodig is krijg ik een speciale crème van het ziekenhuis voor de huid.
De moeheid zal ik ook moeten ondergaan. Veel rusten en zoveel mogelijk gezond en goed blijven eten is heel erg belangrijk, zodat je de nodige vitamines en energie binnen krijgt. Je wordt wat dit betreft in het ziekenhuis goed in de gaten gehouden.  


Wat een ontzettend grote afdeling is het trouwens. Er zijn intern allerlei bestralingsafdelingen met allemaal hun eigen letter. Ik moet bijvoorbeeld iedere keer naar afdeling "Linac D" voor de bestraling, maar je hebt ook Linac A, B, C, E en ik geloof zelfs nog F. Op al die afdelingen  worden mensen de hele dag door bestraald, van 's ochtends vroeg tot 's avonds 22.00 uur. Ook op zaterdag zijn deze afdelingen open voor de mensen die 6 dagen per week bestraald moeten worden (in ieder geval die een chemokuur hebben gehad).
Ik kreeg er een soort science-fiction-achtig visioen van: dikke rijen vrouwen  met ontblote borsten met hun nummer...... Achter elkaar bestraald worden.... de volgende alstublieft.


Ik denk maar zo...... ik ben blij dat het begint. Hoe eerder ik klaar ben. En vergeleken met nog niet zolang geleden heb ik geluk: toen moest je 7 weken lang heen, nu maar 5,5 week. Ik zal proberen het positief te blijven benaderen: als ik één week gehad heb, is het niet  "nog 4,5 week" maar  "ik heb er alweer een week opzitten".


Ik hou jullie op de hoogte!


Groetjes
Marjon

donderdag 1 oktober 2009

Borstkanker - deel II


"Hoeveel kan een mens verdragen?" is een opmerking die ik de laatste tijd nogal eens gekregen heb. Een echtscheiding, te horen krijgen dat je MS  hebt en dan óók nog eens borstkanker, alles binnen 4 maanden tijd.  Tja, ik kan er zo weinig op zeggen. Misschien juist wel omdat het achter elkaar doorgaat, heb ik nauwelijks tijd om er bij stil te staan. Ik móet wel door gaan, of ik nou wil of niet. En dan zit er toch ergens diep in mij een kracht die mij op de been houdt.

De operatie is achter de rug en het viel me mee. Alle enge voorbereidende dingen, zoals de radio-actieve stof die o.a. vlak bij mijn tepel werd ingespoten en het plaatsen van  de markeringsnaald in de tumor, vielen me 100% mee. Ik heb er nauwelijks wat van gevoeld.  Van de narcose ben ik niet beroerd geweest, 15 minuten nadat ik weer terug was op de zaal zat ik al brood te eten! Het enige waar ik mij ongerust over maakte was dat ik de eerste dag niet kon lopen! Maar gelukkig lukte me dat de tweede dag al wel. Ik zit nog steeds niet op het niveau van vóór de operatie, maar ik heb er goede hoop op dat het uiteindelijk wel weer beter wordt.  De "hap" uit mijn borst valt mij zelfs mee en de chirurg heeft er erg haar best op gedaan om het zo mooi mogelijk te doen. Het is een beste jaap geworden, van bijna tussen mijn borsten tot aan de andere kant van mijn borst. Maar gelukkig onderlangs.

Het vreemde is (of misschien wel juist niet vreemd) dat ik weer op mi jn gevoel vertrouw. Toen ik de knobbel ontdekte, WIST ik dat het foute boel was. En na de operatie WIST ik dat er geen kanker in de schildwachtklier gevonden zou worden. En ik had gelijk. De dagen vlak voor de laatste uitslag was ik wel nerveus, maar diep van binnen voelde ik me "safe".
Ik weet nu tenminste weer dat ik op mijn gevoel kan vertrouwen, dat ik daar op af moet gaan. Want dat heb ik heel, heel erg lang NIET meer gedaan. En nu ik op die jaren terug kijk, dan weet ik dat mijn gevoel me ook toen nooit bedrogen heeft. Maar ik heb er niet naar geluisterd..... met alle gevolgen van dien. Ik ervaar de MS en de borstkanker als een zeer ernstige waarschuwing. Dus ik hoop dat ik hier van geleerd heb. Dat ik niet weer in dezelfde valkuilen zal stappen.  En dat dit een nieuw begin is.
Ik moet nog even doorbijten. Ik ben nog herstellende van de operatie, die er toch wel behoorlijk is ingeklapt. Ik ben nog steeds erg moe en de bestraling moet nog beginnen. Dus die moeheid wordt alleen maar erger, juist ook door de combinatie met MS. Gelukkig ben ik al enkele weken geleden met roken gestopt. Zomaar, in één keer. Ik  laat alles maar over me heen komen, rust en goed eten zullen het belangrijkst zijn naast de dagelijkse ritten naar Groningen. Volgende week hoor ik wanneer ik begin.

Als alles achter de rug is, dan zal de emotie er wel dubbel en dwars uitkomen. Wat niet wil zeggen dat ik nu geen emoties heb! Als ik mijn dagelijkse wandeling gedaan heb en soms ook gewoon in een gesprek , dan komen  de tranen. Ik laat ze maar vloeien, ze komen niet voor niks...



Ik hou jullie op de hoogte!
Groetjes
Marjon

zaterdag 5 september 2009

Borstkanker!

Je mag blij zijn dat je in Nederland woont, krijg ik van mijn verschillende vrienden in Zweden te horen. Wat fijn dat je zo snel wordt geholpen, dat je niet lang hoeft te wachten, zeggen ze.

Woensdag 2 september kreeg ik te horen dat ik borstkanker heb. Gek genoeg was ik ook opgelucht, want ik had alweer 2 weken hierover in de stress gezeten. Het ziet er naar uit dat ik op tijd ben, want de tumor is nog klein. Maar het is nog even afwachten of er al uitzaaiingen zijn, dat krijg ik pas 7-10 dagen na de operatie te horen. Behalve de tumor verwijderen ze ook de schildwachtklier om te zien of er al kankercellen inzitten. Als dat het geval is, dan komt er nog een operatie waarbij de lymfklieren in mijn oksel verwijderd worden én verder onderzoek. En dan zeker na de chemotherapie nog de 7 weken radiotherapie(bestraling) .

Mijn pech is ook nog dat ik MS heb. Er werd mij al meteen gezegd dat de kanker en de therapieën(bestraling en eventueel chemotherapie) een slechte invloed op de MS hebben. Maar waar ik nog niet bij stil gestaan had is dat de operatie en narcose al direct een negatief effect hierop kunnen hebben. Dat vertelde de anesthesist mij gisteren, en daar schrok ik toch wel van. Als dat zo is en het is blijvend, dan is dat maar zo. Ik heb ook geen andere keus: ik MOET die operatie en de therapieën ondergaan. Dan maar versneld achteruit met de MS, maar ik zal die kanker overwinnen.

Het wordt een zware periode, waarop ik mij lichamelijk en geestelijk aan het voorbereiden ben. Ik probeer zo regelmatig en gezond mogelijk te leven waarbij ik de komende 1,5 week mijn conditie zoveel mogelijk zal proberen op te krikken. Want 17 september is de operatie al.
Geestelijk voel ik me vrij sterk: ik heb heel sterk het gevoel dat ik hier wel doorheen kom. Als ik maar positief blijf, moed houd en niet opgeef. Ik ga een briefje maken voor de moeilijke periodes waarin ik het even niet zie zitten, zodat ik mezelf kan opladen. En gelukkig heb ik allemaal vrienden en familie bij wie ik terecht kan, die me steunen. En ik moet er natuurlijk voor zorgen dat ik geen bijkomende stress heb.

Ik ben in ieder geval blij, zoals mijn vrienden in Zweden zeggen, dat ik in Nederland woon. Een heel team van specialisten, verpleegkundigen, allerlei geestelijke ondersteuners staat voor me klaar. En ik krijg huishoudelijke hulp na de operatie. En als het heen en weer rijden met het ziekenvervoer voor de dagelijkse bestraling in Groningen (70 km hiervandaan) me te veel wordt, dan kan ik ook een poosje bij vrienden daar wonen. Fantastisch gewoon! Van een vriendin in Zweden kreeg ik al een heel goed Zweeds boek toegestuurd voor de afleiding en om de tijd door te komen.

Alhoewel dit weblog bedoeld is om over mijn haat-liefde verhouding met Zweden te schrijven, vond ik dit bericht toch wel even op zijn plaats. Ik zal ongetwijfeld wat minder vaak schrijven, en misschien ook wel een hele poos niet, maar ik zal proberen jullie op de hoogte te houden.

Groeten/Hälsningar
Marjon



vrijdag 14 augustus 2009

Privacy

Stel je voor, er woont bij jou in de buurt iemand die je niet zo goed kent. Je stapt op hem af en zegt “ ik wil wel eens weten wat jouw inkomen is geweest in de afgelopen 2 jaren, hoeveel vermogen je hebt, hoeveel je in 2001 voor jouw huis hebt betaald en voor welke prijs je het nu verkocht hebt”. Wat denk je dat die persoon zegt? Volgens mij krijg je een antwoord dat het meest in buurt ligt van “wat gaat jou dat aan, bemoei je met je eigen zaken!!”. En terecht, denken wij dan. Stel je voor, wat een brutaliteit!

Maar nu woon je in Zweden. Ik heb zelf niet meegemaakt dat iemand dat zo rechtstreeks aan een ander vroeg (wel over gehoord), maar al die informatie kun je in Zweden gewoon opvragen en vinden van iederéén die er woont. Of je die persoon nu kent of niet.
Hè? hoor ik je zeggen, hoe kan dat nou? Mijn antwoord: Heel simpel. Deze informatie is in Zweden namelijk openbaar. Dat is geregeld bij wet. Dus met de instemming van het volk, aangezien Zweden een democratisch land is met een volksvertegenwoordiging.

Er zijn verschillende mogelijkheden om die informatie te verkrijgen. Je kunt bijvoorbeeld naar de belastingdienst gaan en opvragen wat iemands inkomen is geweest. Jaarlijks krijgen ook veel Zweden per post een brief van één of andere organisatie waarbij je boekjes kunt bestellen(tegen betaling) van jouw gemeente, provincie of van het hele land met de inkomengegevens van iedereen die meer dan zo’n € 12.500,-- per jaar verdient. Én je kunt jaarlijks in je plaatselijke/regionale krant lezen wie tot bijvoorbeeld de top 100 horen in jouw gemeente qua inkomen. Met foto en al. En verder kun je op internet zoeken: je typt iemands naam en woonplaats in en dan komt er wel één of ander bedrijf tevoorschijn (bijv. extrakoll.se) bij wie je per sms via een code iemands inkomen kunt opvragen. En er staat dan héél uitnodigend bij: Kolla vad jag tjänar, skicka ett sms. (Kijk wat ik verdien, stuur een sms.). Dat kan nu dan over het jaar 2008 (kost je €1,-) of over 2008 en 2007 plus wat die persoon zijn vermogen is(kost je €2,50). En niemand, ook niet de persoon over wie je informatie opvraagt, wordt er over geïnformeerd. Voila, zo simpel.
En de informatie over wat iemand voor een huis heeft betaald en wat hij er bij verkoop voor krijgt? Die eerste informatie kun je bij de verkopende makelaar krijgen, d.w.z. als iemand binnen zes jaar zijn huis weer verkoopt. De makelaar kan de aankoopprijs van het huis nl. verkrijgen bij “lantmäteriet” (de landmeetkunde). Het wordt dan vermeld bij de informatie over het te verkopen huis. Als het langer dan zes jaar geleden is, zou je de informatie ook nog op internet kunnen zoeken en/of bij de plaatselijke/regionale krant. Het is nl. gewoonte dat de “eigenaarwisseling” van huizen in de krant gepubliceerd wordt met informatie over wie het huis verkocht heeft, wie het gekocht heeft en voor welke prijs, of dat het geërfd is(wie laat het na en wie heeft het gekregen). Met voor- en achternaam. Heb je een huis te koop zien staan, bijv. op Hemnet.se of bij een Zweedse makelaar en je bent wel benieuwd wat het heeft opgebracht: kijk in de krant (of op internet) en je bent op de hoogte.

Ik heb, toen ik nog in Zweden woonde, een keer een email aan Skatteverket (belastingdienst) gestuurd met de mededeling dat ik niet wilde dat mijn inkomen openbaar was voor iedereen. Toen kreeg ik als antwoord: sorry, is geregeld bij wet. Ik heb er ook wel met verschillende Zweden over gesproken. Ze kijken je dan aan alsof ze het in Keulen horen donderen: zij vinden dat heel gewoon, ze zijn er mee opgegroeid, ze hebben er nog nooit over nagedacht. Je kunt natuurlijk wel allerlei scenario’s bedenken wie van deze informatie misbruik zouden kunnen maken. Criminelen bijvoorbeeld.

Toch vraag ik mij af: wat is nou het nut, het doel van het openbaar maken van al deze gegevens? Wie is daar nu bij gebaat? De burger die precies te weten kan komen wat iedereen in zijn omgeving verdient en als vermogen heeft? De verkoper van een huis? De koper van een huis? Is dit geboren uit het socialisme in Zweden? Heeft het te maken met sociale controle of het idee dat alle Zweden gelijk zijn?
Ik schreef het al eens eerder….. als er één land is waar ik de klassenstrijd heb gezien en nog steeds zie, dan is het Zweden. Deze "openheid" bevordert in ieder geval niet het dichten van die kloof.
En hoe zit het dan met je privacy, de bescherming van je persoonlijke gegevens? De Nederlandse overheid heeft nu een spotje op tv dat je je persoonlijke informatie niet te grabbel moet gooien op internet. Woon je in Zweden, dan kun je nog zo voorzichtig zijn, iedereen kan altijd wat over je vinden. In ieder geval over je inkomen, je vermogen en wat je voor een huis hebt betaald, gekregen en je eventuele winst. Ik blijf het met mijn Nederlandse achtergrond een onplezierig idee vinden.

Hieronder vind je de link naar het spotje van Postbus 51, over cybercrime, op youtube:
http://www.youtube.com/watch?v=GU7ho1E7yPI

Veilig internetten heb je in Zweden dus NIET helemaal zelf in de hand!!


Groeten/hälsningar
Marjon

zondag 9 augustus 2009

Boeken en Zweden

Dat een Zweed weer eens erg bekend zou worden in Nederland is natuurlijk niet iets nieuws. Maar deze Zweed is een hype aan het worden, niet alleen in Nederland, maar internationaal. Ik heb het dan natuurlijk over Stieg Larsson, de schrijver van de thrillerreeks Millennium. Het lijkt wel of iedereen zijn boeken verslindt. Jammer dat hij het zelf allemaal niet meer kan meemaken, hij overleed vóór de publicatie van zijn boeken.
Het eerste boek in de reeks is inmiddels al (in Zweden en in het Zweeds) verfilmd en net in de Nederlandse bioscopen in première gegaan: "Mannen die vrouwen haten" ( Män som hatar kvinnor). Eigenlijk vind ik dat ik de reeks ook moet lezen, maar dan natuurlijk in het Zweeds. Het tweede deel heet "de vrouw die met vuur speelde" (Flickan som lekte med elden) en deel drie heeft als titel "gerechtigheid" (luftslottet som sprängdes). De film ga ik uiteraard ook zien. Daarbij heb ik de afspraak met een Zweedse vriend dat als ik de film gezien heb, ik zal laten weten wat ik er van vond.


Er zijn natuurlijk nog andere juweeltjes van boeken. Op dit moment lees ik een mooie, in het Zweeds vertaalde roman van de Noorse schrijfster Margaret Skjelbred, een familiedrama dat zich afspeelt in de Noorse provincie Vestfold, "Lärkhjärtan". Het is deel 1 van een trilogie, maar helaas... de andere twee boeken, "Vilse" en "Älvalek", heb ik niet.
Met deze 2 boeken erbij kom ik inmiddels dus al op 5 boeken die ik zou willen hebben. De regelmatige lezer van dit weblog heeft vast al eerder gezien dat ik nog meer op mijn verlanglijstje heb staan (maart 2009, "Allemaal interessante Zweedse boeken"). Ik vrees dat een bestelling via internet een duur grapje gaat worden bij een totaal van zo'n 15 à 20 boeken.

Een andere mogelijkheid is de boeken persoonlijk op te gaan halen in Zweden. Dan worden het meerdere vliegen in één klap: eindelijk weer eens naar Zweden, vrienden en plekken met herinneringen bezoeken, vakantie houden én de gewenste boeken in Zweden kopen.
Dat is natuurlijk veel duurder dan een bestelling via internet, maar ook veel leuker!!

Hoe ik het moet organiseren is een andere vraag: aangezien ik nog steeds geen auto kan rijden door mijn duizeligheid en evenwichtstoornissen en het de vraag is of ik dat ooit weer kan, zal ik óf samen met iemand in de auto die kant opmoeten, óf met het vliegtuig. Die laatste optie is niet echt fantastisch, want dan zit je weer met het gewicht van je bagage! Voorlopig zal het er niet van komen, maar ik ben natuurlijk al wel plannen aan het maken. En wat in het vat zit, verzuurt niet!!

Groetjes/Hälsningar

Marjon


vrijdag 3 juli 2009

Vrienden

Voordat ik naar Zweden verhuisde, had ik vrienden die bijna allemaal zeiden dat ze zeker eens bij mij in Zweden langs zouden komen. Er waren ook vrienden die niet langs zouden komen, maar met wie ik natuurlijk wel contact zou houden.
De realiteit is altijd anders. Van sommige vrienden heb ik nooit meer iets gehoord: ik belde in het begin wel naar hen, maar zij nooit naar mij. Bij anderen verwatert het contact. Met mensen van wie je niet veel verwacht, bleef al die jaren het contact bestaan. Een deel van de mensen die langs zouden komen, wisten blijkbaar opeens de weg niet te vinden terwijl ze vóór mijn vertrek regelmatig over de vloer kwamen.Voor die mensen is het blijkbaar toch "uit het oog, uit het hart". Ja, zo gaat dat!

Gelukkig maak je in je nieuwe land weer nieuwe vrienden. Het duurde eventjes, want de Zweden zijn niet altijd zo makkelijk toegankelijk. Maar als ik kijk met wie ik nog steeds vrienden ben, dan zijn het toch wel vaak mensen met wie je een bepaalde verbondenheid voelt: Europeanen die ook naar Zweden geëmigreerd waren en tegen soortgelijke dingen aanliepen. Én Zweden die wat verder kijken dan hun neus lang is, die niet zo bekrompen denken. Dat kom je natuurlijk overal tegen. Waar ik nu woon zijn ook mensen voor wie de wereld niet zo groot is.

Gelukkig hebben we internet. Door mijn eigen blog en de blogs van anderen heb ik mensen leren kennen die ik anders nooit had leren kennen. Door Facebook heb ik nieuwe mensen over de hele wereld leren kennen. Én oude vrienden en kennissen in Zweden terug gevonden, met wie ik na terugkomst in Nederland geen contact meer had.
Maar ook hier geldt: in sommige mensen raak je hevig teleurgesteld, met anderen bouw je een leuk contact op. Het is wat dat betreft net als in het "echte" leven! Met én door dit "schriftelijke" contact kun je lang de schijn ophouden. Je kunt het vergelijken met de "penvrienden" die je vroeger had: dikke handgeschreven brieven met mooie verhalen en af en toe een fotootje erbij. En als je ze dan in het "echt" ziet valt het na een poosje óf mee óf tegen.

Maar goed: vrienden zijn belangrijk. Mijn voorkeur gaat uiteindelijk toch uit naar persoonlijk contact, omdat je dan de lichaamstaal, de stem, de gezichtsuitdrukkingen erbij hebt. Sommige mensen wil ik daarom toch wel héél graag over niet al te lange tijd (weer) in het echt zien!

Ik zie wel wat de nabije toekomst brengt!

Groetjes/hälsningar
Marjon

zondag 14 juni 2009

Wilde bloemen !


Vandaag had ik een hondloze dag, dus ik had het rijk alleen. Ik had goed geslapen en aan het begin van de middag kreeg ik opeens het idee om een bos wilde bloemen te plukken! Het is zo vreselijk lang geleden dat ik dat gedaan heb!

In Zweden vond ik het voorjaar altijd zo heerlijk om zijn bloemenpracht en dat alles weer groen werd. Aan het grindweggetje groeiden de meest fantastische wilde bloemen in allerlei kleuren en tinten: roze, wit, geel, blauw, paars, noem maar op. Het fluitenkruid, de koekoeksbloemen, alles groeide er fantastisch. Het begin van het voorjaar is echt een explosie: het ene moment is het nog grijs en grauw en het andere moment staat alles in bloei. Ik wil echt iedereen aanraden om in het voorjaar(d.w.z. eind mei/begin juni) Midden-Zweden te bezoeken: het is dan nog niet zo warm en alles staat in bloei.

Ik ben altijd iemand geweest die van wilde bloemen houdt. Ik heb in een ver verleden heel veel bloemen gefotografeerd en wist ook meestal wel hun namen. Ik heb zelfs een keer een dia-voorstelling(!!) van mijn bloemencollectie gegeven voor een fotoclub (ergens eind jaren tachtig/begin jaren negentig).

In Zweden zag ik de meeste mensen in het voorjaar bloemen plukken. Voorjaar is nu eenmaal bloemenpracht en daar moet je van genieten. Bij mij in het dorp waren de verschillende buurvrouwen daar ook erg ijverig in. Kwam je bij hen in huis, dan stond er wel ergens een bos wilde bloemen.
Eén keer plukte ik in mijn enthousiasme een prachtige bos bloemen en schikte die mooi in een vaas, die natuurlijk op de keukentafel werd gezet. Maar helaas…. mijn  toenmalige huisgenoot was daar niet bepaald blij mee. Wilde bloemen kunnen nl. insecten, spinnetjes e.d. hebben en o.a. fluitenkruid rook niet lekker. Nou wist ik dat wel,  maar ik kon de verleiding op dat moment niet weerstaan. Dus die bos heb ik weg gehaald. Zo jammer vond ik dat. Daarna heb ik nooit meer wilde bloemen geplukt. Want ja….wat moet je met een bos bloemen als je hem niet in een vaas in huis kunt zetten?

Maar nu hoef ik daar geen rekening meer mee te houden. Ik kan weer wilde bloemen plukken!
Ik vanmiddag op pad en tot mijn verbazing kon ik verder lopen dan ik had gedacht. Goede nachtrust werkt dus positief. De bos is wat minder groot geworden dan ik eigenlijk wilde, want voor een aantal bloemen moest ik zulke halsbrekende toeren uithalen, dat ik dat maar achterwege liet. Er stonden nl. diverse prachtige schermbloemigen aan de rand van de sloot, maar de slootkant was zo steil dat ik bang was mijn evenwicht te verliezen en in het water te glijden. Dat ging mij ondanks mijn enthousiasme toch wel even te ver.

Er staat nu een leuk bosje bloemen op mijn salontafel en de floraboeken heb ik maar weer tevoorschijn gehaald. Mijn passie is ontwaakt uit de winterslaap en kan weer opbloeien!

Groetjes/Hälsningar

Marjon

vrijdag 12 juni 2009

Thuiszorg in Zweden

Foto: 7 dagen pillendoos


Ik ben al weer 14 weken ziek thuis. Mijn neuroloog heeft mij laten weten dat ik waarschijnlijk MS heb. Ik wacht nu met spanning op de uitslag van de ruggenmergpunctie, die uitsluitsel moet geven of het al dan niet MS is.
Daar wordt een mens natuurlijk niet echt blij van. Nu heb ik wat betreft MS alleen maar slechte voorbeelden gehad: mijn moeder had MS en overleed na 20 jaar op 65-jarige leeftijd na een heel naar verloop van de ziekte, in Zweden ben ik persoonlijk assistent geweest bij twee 50+ vrouwen met MS, die er ook erg aan toe waren.
Ik moet daar deze dagen wel aan terug denken.
De eerste mevrouw, mevrouw V, was ongeveer 60 jaar en volledig verlamd. Ze kon alleen nog haar hoofd en een klein beetje haar armen en handen bewegen en zeer moeilijk praten. Ze had dus volledige verzorging nodig. Wat ik heel raar vond was dat zij van ’s avonds 21:00 uur tot ’s ochtends 07:00 uur alleen in huis was. Wij hadden haar dan al in bed gelegd en ze kreeg een alarm aan een koord om haar hals, zodat ze bij problemen kon drukken. Maar wat als er brand zou uitbreken of als er bij haar werd ingebroken? Ze kon niks, lag daar maar. Echt doodeng en onverantwoord vond ik het!
De andere mevrouw, de ongeveer 50-jarige mevrouw C, die in een andere gemeente woonde en hulp kreeg via een onafhankelijke organisatie (dus geen thuiszorg via de gemeente zoals bij mevrouw V), kon zichzelf nog vervoeren in haar elektrische rolstoel, haar aangepaste auto en kon ook nog wel zelf wat koken, brood smeren e.d. Zij kreeg wel 24 uur per dag hulp. Als je nachtdienst had (alleen), begon je ’s avonds om 22:00 uur tot de volgende ochtend 07:30 uur. Ze ging laat naar bed en meestal moest ze ’s nachts nog naar de wc. Dat was echt een ellende in je eentje. Ze was namelijk heel zwaar (zeker 150 kg), ook met behulp van de lift om haar uit/in bed en op/van de wc te krijgen was een enorme klus.

Voordat ik in juli 2002 bij de thuiszorg ging werken, eerst als vårdbiträde (verzorgingshulp) en later als personlig assistent (persoonlijk assistent), had ik dat werk nog nooit gedaan. Ik liep een aantal dagen mee als “leerling” en daarna moest ik het zelfstandig doen. Er werd mij niet naar referenties en om een verklaring omtrent mijn gedrag gevraagd. En dat terwijl je toch heel nauw, zelfs “intiem” met mensen omgaat (je moet ze wel van top tot teen wassen, op de wc doen en sommige mensen zijn volledig afhankelijk van je). De enige “test” die ik moest doen was…. De instructie hoe om te gaan met de “7-dagen pillendoos”. Daarvoor kreeg ik een video te zien met instructie en vervolgens moesten zowel ik als de distriktsköterska (district verpleegster) een formulier ondertekenen dat ik de instructie had gehad en begrepen!
En dat was het! Omdat ik alleen maar als oproepkracht heb gewerkt, heb ik verder ook nooit enige vorm van bijscholing gehad.
Voor het werk dat ik in Zweden heb gedaan, heb je in Nederland tenminste het diploma “helpende zorg en welzijn niveau 2” nodig en voor het werken met chronisch zieken/ouderen het diploma “verzorgende niveau 3 met uitstroomvariant Verzorgende chronisch zieken of ouderenzorg” nodig. De meeste vrouwen die ik kende in de thuiszorg, hadden geen opleiding. Was je werkloos, dan was dit een optie omdat je geen diploma nodig had. Zo heb ik diverse collega’s gehad die het werk alleen maar deden voor het geld. Er zat geen greintje respect voor onze cliënten bij. Een vriendelijk woord kwam nauwelijks over hun lippen!
Je zult maar afhankelijk zijn en door zulke mensen “geholpen” worden!

Tot de volgende keer!
Groetjes/Hälsningar
Marjon

donderdag 28 mei 2009

Donder en Bliksem!



Wat ging het een paar dagen geleden ’s nachts ontzettend te keer in Nederland: stormen, regenen, hagel en onweer. De donder en bliksem rolden over ons kleine landje met de nodige gevolgen: omgewaaide bomen, blikseminslag op diverse plaatsen, veel materiële schade.

Ik werd ’s ochtends om 06:00 uur wakker van een zeer felle lichtflits en een enorme, er direct opvolgende luide knal. Alhoewel ik omhoog schoot, voel ik me toch altijd wel veilig in huis als het onweert.
De andere, mooie kant van dit onheil is dat het natuurlijk een fantastisch natuurverschijnsel is waar je ook nog eens van kunt genieten. Tenminste… als je er niet bang voor bent. Nederland zet massaal zijn foto’s op internet en stuurt ze in groten getale naar de diverse media in de hoop dat juist hun foto getoond wordt op het nieuws of in de krant.

In Zweden is onweer een geheel andere beleving.
Zodra je merkte dat er onweer kwam, moesten er allerlei voorzorgsmaatregelen genomen worden. Door schade en schande wijs geworden, werden de computers uitgeschakeld en de stekkers uit het stopcontact gehaald. Hetzelfde gold voor andere gevoelige apparatuur als tv, dvd-speler, radio/cd speler e.d. In het huis was nl. nog een ouderwetse stoppencentrale en géén aardlek. Vervolgens vulde ik emmers en pannen met water. Om het toilet mee door te spoelen en voor het koken e.d. Vaak maakte ik, als het nog kon, koffie.

Onweer betekende heel vaak, net als hevige sneeuw en storm, dat het hele dorp stroomuitval kreeg, soms wel 6 uur lang. Dan kon er niemand elektrisch koken en de wc doorspoelen. Iedereen had immers zijn eigen watervoorziening waarbij het water uit de waterput werd opgepompt met een elektrische waterpomp. Vervolgens werd de alternatieve verlichting gepakt: kaarsjes en een sterke zaklantaarn. Als het ’s avonds donker was en er geen verlichting brandde, dan was het buiten echt aardedonker. Een lichtje in de vorm van een zaklantaarn is dan wel héél plezierig!

En dan het onweer zelf!
Als je aan een meer woont met bergen om je heen, dan krijg je een fantastisch spektakel te zien: Aan alle kanten flitste het! De donder was soms zo hevig, dat het huis er van trilde en kraakte. Vooral bij een blikseminslag op de berg tegenover mij aan de andere kant van het meer.  Met de daarmee gepaard gaande enorme donder werd de trilling verder geleid door de berg en het water. Af en toe best wel wat beangstigend, maar ook imponerend! Meestal ging onweer gepaard met hevige wind. Er kwamen golven op het meer en het water stoof helemaal op, zodat er een " watergordijn" ontstond. De zeer hoge bomen aan de andere kant van het huis zwiepten vervaarlijk heen en weer. Maar, dacht ik dan,  het huis staat er al zo’n 100 jaar, dus het zal allemaal wel meevallen!

Dat het onweer ons mensen geïnspireerd heeft, juist ook in de taal, wil ik ter afsluiting illustreren met een aantal spreekwoorden en gezegden:
Daar kun je donder op zeggen; hij keek als door de donder/bliksem getroffen; een donderslag bij heldere hemel; daar heb je het gedonder in de glazen; als de gesmeerde bliksem; op zijn donder/bliksem geven; er als de bliksem vandoor gaan; als bliksemafleider fungeren; hij is een gemene bliksem.


Genoeg gedonderd en gebliksemd voor vandaag! Tot de volgende keer!

Groeten/hälsningar

Marjon

maandag 11 mei 2009

Gezondheidszorg - deel II


Zoals beloofd is hier het tweede deel over de gezondheidszorg die gaat over de verwijzing naar een specialist, de ziekenhuisopname en de eerste hulp.

Ik heb 4 keer in het ziekenhuis gelegen in Zweden. De eerste keer met een volledig opgezette keel en hals, de tweede keer voor een operatie aan mijn schouder en nog eens twee keer voor mijn darmen. Van deze vier keer ben ik drie keer acuut opgenomen. Twee keer direct na een bezoek aan de huisarts en een keer op eigen initiatief via de eerste hulp post.
Om bij een specialist in het ziekenhuis te komen en geopereerd te worden kan een lange weg zijn. Ik kreeg in november 2004 problemen met mijn schouders, waardoor ik mijn werk als personlig assistent en vårdbiträde niet meer kon doen. Omdat de röntgenfoto’s niets uitwezen en de pijn alleen maar erger werd, verwees de huisarts mij naar een specialist in het ziekenhuis in Falun. Na enkele weken kreeg ik een brief dat ik pas na minstens 24 weken gezien kon worden. Een evt. operatie na het eerste bezoek kon dan nog eens minstens een halfjaar duren! Het was inmiddels juni 2005 en dat werd me toch te gortig. Dus, dacht ik, dan maar naar een ander ziekenhuis. Maar zo makkelijk ging dat niet! Ik moest eerst drie maanden wachten vóórdat ik een aanvraag bij een ander ziekenhuis kon doen. Bij voorkeur in dezelfde provincie en pas op de tweede plaats in een ziekenhuis in een omliggende provincie. Na 3 maanden gewacht te hebben zag ik op de website voor de wachttijden (http://www.vantetider.se/ ) dat de wachttijd in de omliggende provincies nog langer was. Het snelst kon ik terecht in Stockholm met een wachttijd van ongeveer vier weken. Vervolgens moest ik bij het ziekenhuis in Falun toestemming vragen om naar Stockholm te gaan. Die kreeg ik , waarna ik het betreffende ziekenhuis in Stockholm kon bellen voor het maken van een afspraak. Mijn gegevens zouden van Falun opgestuurd worden naar Stockholm. De reiskosten kreeg ik slechts gedeeltelijk vergoed (d.w.z. retourtje huis-Falun). Tegenwoordig is er een zorggarantie waarbij de wachttijd niet langer dan 3 maanden mag zijn, dit geldt voor zowel bezoek aan de specialist als de operatie (tenzij de patiënt akkoord gaat met een langere wachttijd) en er is meer vrijheid om naar een ander ziekenhuis te gaan.
Uiteindelijk werd ik begin december 2005 geopereerd, waardoor ik een tijdwinst van minstens een half jaar had!

Als je geopereerd moet worden en hiervoor van te voren een afspraak hebt gemaakt, is er nog een handeling die verricht moet worden die we in Nederland niet kennen. Ik moest een desinfecterende zeep/shampoo van een speciaal merk bij de apotheek kopen. Daarmee moest ik mij de avond én de ochtend voor de operatie zorgvuldig wassen. Dan doe je je gewone kleren weer aan en gaat naar het ziekenhuis. Wat nou de zin van dit ritueel is, is mij onduidelijk. Het lijkt mij logischer, als je dit perse wilt, dat je dit dan in het ziekenhuis doet. In het ziekenhuis aangekomen krijg je kleding van het ziekenhuis zelf aan(nachthemd, onderbroek, t-shirt, slobberbroek, e.d.). Dit laatste was mij ook al in 2003 opgevallen toen ik in september voor mijn keel werd opgenomen en dit gebeurde weer in april en mei 2006 bij opname voor mijn darmen. Je voelt je dan wel een beetje een mens “uit een inrichting”, iedereen loopt in dezelfde (nacht)kleding rond! Ik vond het maar niks, maar ook hier geldt weer….het is maar wat je gewend bent!
Ik ben met mijn darmproblemen 2 keer op de “akuten” terecht gekomen. Gelukkig kreeg ik snel hulp. Maar ik heb ook een Zweedse reportage op de Zweedse tv gezien waarbij het heel gewoon is dat mensen 18 tot 24 uur moeten wachten voordat ze geholpen worden (afhankelijk van de ernst natuurlijk). Ik ben hier in maart ook op de eerste hulp terecht gekomen, maar daar hing een poster dat het maximaal 6 uur duurt voordat je wordt geholpen.
Wat mij het meest in het ziekenhuis heeft verbaasd is de slechte hygiëne en het slechte eten.
Ik lag de laatste keer op een zaal voor 6 vrouwen. De schoonmaakster kwam niet in het weekend en dan werden de prullenbakken ook niet geleegd. De overige dagen werd het schoonmaken van de bedtafels, gedeelde toiletruimte(wastafel en wc) en de ziekenzaalvloer met één emmer en hetzelfde water gedaan! En in die volgorde!! Daarna werd het vieze water weggegooid door de afvoer van de wasbak (!!)in de toiletruimte. Bah bah !! Bij de ramen lag het stof wel een halve centimeter dik! Ik heb ze daar nooit zien schoonmaken.
Er was één douche beschikbaar voor één gang. Dat betekende dus voor zo’n 50 mensen, mannen en vrouwen. Je kon douchen als het bordje “vrij” op de doucheruimtedeur hing.
En dan het eten….. in Stockholm kreeg ik een kant-en-klare magnetron maaltijd, in Falun werd mij de middag nadat ik van het infuus af kwam, een licht biertje bij het vloeibare eten aangeboden! De groenten waren niet vers en het was duidelijk niet zo’n goede diepvrieskwaliteit. We hadden volle yoghurt, volle melk, volle fillmjölk (soort dikke karnemelk)en vreselijk vette margarine (echt geen Becel kwaliteit!!) voor op brood. Toen enkele medepatiënten van mij aan de hoofdzuster vroegen of ze dit alles ook in magere kwaliteit hadden (ze lagen daar voor galproblemen), was het antwoord dat de patiënten volle melkproducten kregen omdat iedereen moest aansterken!!

Dat was het weer voor vandaag!

Groetjes/Hälsningar
Marjon

woensdag 6 mei 2009

Nederlandse speciale feestdagen

Foto: ANP
De afgelopen maand hebben we weer enkele speciale dagen gehad: Koninginnedag, 4 mei dodenherdenking en 5 mei Bevrijdingsdag.
Zoals iedereen natuurlijk al wel weet, eindigde Koninginnedag dit jaar in een drama met te veel slachtoffers. Ondanks de tragiek van deze dag, schrijf ik daar niet over.
Het onderwerp voor vandaag is de impact van deze dagen op je leven in binnen- en buitenland.

Nou ben ik nooit iemand geweest die deze feestdagen uitbundig vierde.
Toen ik nog naar de lagere school ging (eind jaren vijftig, begin jaren zestig), was het ieder jaar traditie dat alle lagere scholen naar de Grote Markt gingen, waar we met elkaar Koninginnedag en Bevrijdingsdag vierden: in optocht, al zingend, allemaal met vlaggetjes etc. Later ging ik met name als volwassene naar de optochten in de wijk kijken en nam ik met mijn kinderen eventueel deel aan leuke evenementen. Maar een heel erg speciaal gevoel had ik er niet bij.
De dodenherdenking is mij met de paplepel ingegoten. Van jongs af aan kan ik mij herinneren dat we altijd om 20:00 uur 2 minuten stilte hadden en vanaf het moment dat de tv in ons huis zijn intrede deed(ik was toen 12 jaar), was het vaste prik om naar de dodenherdenking te kijken.

Het was een vreemde gewaarwording dat ik met name de Dodenherdenking miste tijdens de jaren dat ik in Zweden woonde. Dat had ik nou nooit gedacht! Een extra bijkomstigheid was dat in Zweden helemaal niets op dit gebied gedaan wordt.  Zweden was “neutraal” in WO II en hoefde niet bevrijd te worden.

Op het moment dat ik besloot hierover te schrijven, kreeg ik in mijn mailbox de tweewekelijkse nieuwsbrief van Wereldexpat met als onderwerp dat 4 en 5 mei ook onder Nederlanders in het buitenland leeft.
“Al is de Tweede Wereldoorlog al 64 jaar voorbij, herdenken blijft belangrijk. Ook voor Nederlanders in het buitenland, zo blijkt uit een onderzoek van de Wereldomroep onder meer dan duizend expats en emigranten. Eén op de drie ondervraagden neemt zelf 2 minuten stilte in acht op 4 mei, waar ook ter wereld. Eén op de zes Nederlanders in het buitenland heeft anti-Duitse gevoelens als gevolg van de oorlog. Een overgrote meerderheid van 81 procent vindt het belangrijk dat de slachtoffers van de oorlog nog ieder jaar worden herdacht. Op de vraag voor wie dat herdenken vooral belangrijk is wordt nogal wisselend gereageerd. Voor ‘de huidige generatie' en ‘voor iedereen' worden vaak genoemd (28 en 24 procent). Voor ‘oud-strijders' (14 procent) en ‘nabestaanden' (20 procent) minder.”

Toch apart dat je zulke dingen mist als je in het buitenland woont. Het is net of je je dan opeens bewust wordt van je eigen cultuur en wat je belangrijk vindt. Vooral die zaken die je anders als “normaal” beschouwt. Nou zijn de Dodenherdenking en Bevrijdingsdag wel heel speciale dagen. Persoonlijk vind ik het een goede zaak dat we hier ieder jaar weer aan denken. Om nooit te vergeten en om er voor te waken dat het nooit weer gebeurt. Én om er bij stil te staan dat wij in een vrij land wonen.

Terug in Nederland ga ik er bewuster mee om. Ik ben nog steeds geen uitbundige vierder van Koninginnedag en Bevrijdingsdag, maar ik sta wel véél bewuster stil bij de betekenis van deze dagen dan vóór mijn vertrek naar Zweden in 2002. 

Groeten/Hälsningar
Marjon

zondag 5 april 2009

Gezondheidszorg - deel I

Ik ben al weer een hele poos ziek thuis. Het begon op 9 maart met een week lang dubbel zien, duizeligheid, een trillend beeld met lopen etc. Het dubbelzien is gelukkig over, maar de rest nog niet. Stukjes schrijven gaat dus wat langzamer, gebeurt in delen en het duurt daarom wat langer voordat er wat gepubliceerd wordt.
Het is wel een mooie tijd om weer eens wat te schrijven over de verschillen in de gezondheidszorg in Nederland en, zoals ik die beleefd heb, in Zweden. Nu moet ik voor de eerlijkheid zeggen dat ik in Zweden meer gebruik heb moeten maken van de gezondheidszorg dan ik ooit tevoren in Nederland had gedaan. Sinds mijn terugkomst in Nederland heb ik wel gebruik gemaakt van de huisarts, de fysiotherapeut en van de eerste hulp, dus daar kan ik zeker een goede vergelijking tussen maken.

Als ik hier naar mijn huisarts bel, kan ik meestal dezelfde dag nog terecht. Soms pas om 17.00 uur, maar toch! Ik heb een keer gehad dat ik pas de volgende dag terecht kon, waarop de assistente zich verontschuldigde. Veel mensen die pas de volgende dag terecht konden, waren namelijk boos op haar geworden! Wat zijn wij toch een verwend volk! In Zweden duurde het vaak minstens een week voordat je terecht kon.
Toen ik in Zweden net een maand in de thuiszorg werkte (we schrijven 1 augustus 2002), ging ik door mijn rug. Ik kon niet meer op of om! Toen ik eindelijk na ruim 8 weken(!) terecht kon bij de fysiotherapeut en hij mijn rug onderzocht, moest ik mijn kleren aanhouden. Dat had ik nog nooit meegemaakt! Mijn verzoek om massage (ik heb al vanaf mijn 14e eens in de ± 5 jaar rugproblemen waarbij massage altijd het beste helpt!) werd afgewezen. Ik kreeg oefeningen mee, waar het alleen maar beroerder van werd. Toen ik dit na een aantal keren aangaf en wederom het verzoek om massage deed, werd dit weer afgewezen. Ik kon acupunctuur krijgen, anders niets! OK, denk je dan, dan maar dat proberen! Helaas had dit een volledig averechtse werking. Begin 2006 heb ik nog een keer een akkefietje gehad met een andere fysiotherapeut in dezelfde vårdcentral ( ik kreeg veel te zware oefeningen voor mijn net geopereerde schouder) en toen ben ik naar een Nederlandse fysiotherapeut gegaan bij een vårdcentral in een andere gemeente. Wat een verademing was dat! Daar hoorde ik voor het eerst dat massage doorsommige Zweedse fysiotherapeuten als te “intiem” wordt ervaren!

Wachten op een ambulance via 112 bleek een zeer langdurige bezigheid te zijn in Zweden. De eerste keer dat ik daar mee te maken kregen was ik net een week thuis na een ziekenhuisopname voor mijn darmen. Het ging helemaal niet goed met mij, dus belde ik naar de huisarts. Omdat het 1 mei was, werd ik door de vårdcentral automatisch doorgeschakeld naar 112 en zij vonden dat ik met een zit-ambulance naar het ziekenhuis moest komen, maar die moest ik zelf op een ander nummer bellen!! De zit-ambulancedienst vond eigenlijk dat ik toch met de lig-ambulance moest komen, maar daar moest ik dan maar weer zelf heen bellen. Dus ben ik uiteindelijk op eigen gelegenheid naar het ziekenhuis gegaan. Ik was nu na een uur in het ziekenhuis; had ik op de ambulance gewacht, dan had het 2,5 uur geduurd voordat ik dan in het ziekenhuis was aangekomen.
Het alarmnummer 112 werkt traag in Zweden, erg traag! Je hangt eerst een kwartier aan de lijn en praat met een assistente, die jou vervolgens meedeelt dat er op dat moment geen arts beschikbaar is (heb ik echt alle keren dat ik er heen belde, meegemaakt). Je zult worden teruggebeld door de arts. Dat duurt dan 15 tot 30 minuten, dan doe je het hele verhaal nog een keer, dus nog eens 15 minuten en dan krijg je te horen dat er een ambulance komt. Dat duurt dan minstens een uur. Al met al ben je dan al 2 uur verder voordat de ambulance er is. Ter vergelijking: In Nederland moet een ambulance binnen 15 minuten ter plekke zijn! In bepaalde delen van ons kikkerland (Zeeland) halen ze dat ook niet. Nou snap ik best dat 15 minuten in Zweden een stuk moeilijker te realiseren is in een uitgestrekt en dunbevolkt gebied, maar zolang als ik meemaakte voelt niet echt veilig!
  Als je ’s avonds/’s nachts in het ziekenhuis komt, kan er geen enkel fatsoenlijk onderzoek gedaan worden, want alle personeel hiervoor werkt niet ’s avonds/’s nachts en de onderzoek-ruimtes zijn afgesloten. Je moet dan maar wachten tot de volgende ochtend 8 uur.
Een vriend van mij kreeg een herseninfarct. Hij werd opgehaald door de ambulance met personeel dat bijna niets mocht doen. Gelukkig is zijn partner 20 jaar verpleegster geweest en was zij sinds een jaar bezig met haar studie geneeskunde. In het ziekenhuis aangekomen werd hij niet geholpen, want er was geen arts beschikbaar. Zijn partner heeft toen zelf maar de medicijnen uit de kast gehaald en hem geholpen, anders was het niet goed met hem afgelopen. Omdat hij niet goed geholpen kon worden in Zweden, is hij voor behandeling teruggegaan naar Duitsland, waar hij gelukkig nog verzekerd was. Is eigenlijk te zot voor woorden! En dit soort verhalen heb ik meer gehoord: Zelfs artsen adviseerden patiënten voor behandeling terug te gaan naar hun land van herkomst!

Om dit verhaal nog een beetje leesbaar te houden: een volgende keer schrijf ik over de gang om via de huisarts verwezen te worden naar een specialist in het ziekenhuis en de uiteindelijke operatie, de ziekenhuisopname zelf en de eerste hulp. En wat “conclusies”. Tot de volgende keer maar weer!

Groetjes/Hälsningar
Marjon

dinsdag 17 maart 2009

Allemaal interessante Zweedse boeken!








De regelmatige lezer van dit weblog weet zo langzamerhand dat mijn belangstelling voor de Zweedse samenleving nog steeds groot is. Het liefst zou ik Scandinavische talen en culturen aan de Universiteit van Groningen gaan studeren, maar helaas zal ik daar nog mee moeten wachten. Drie dagen per week naar de universiteit betekent dat ik maar 2 dagen kan werken voor het broodnodige inkomen, en dat is te weinig. Dus neem ik thuis de inhoud van allerlei boeken, voornamelijk over de Zweedse taal, tot mij. En gisteren dacht ik “ik ga eens op internet zoeken naar interessante Zweedse boeken over de Zweedse samenleving”.

Toen ik nog in Zweden woonde, keek ik veel naar programma’s als “dokument inifrån”, “faktum”, “uppdrag granskning”, “kalla fakta” e.d. Tussen 2002 en 2006 kwam er mondjesmaat informatie naar buiten over o.a. de absoluut-niet-neutrale-rol van Zweden tijdens de Tweede Wereldoorlog, het gedachtegoed “raszuivere Zweden” en het ook in de praktijk brengen hiervan dat al lang bestond vóór Hitler van zich liet spreken, de gedwongen sterilisatie van mensen die niet voldeden aan de norm “zuivere Zweed”, en over de onderdrukking van de Samen en de Finnen in Zweden. Ik weet nog heel goed dat ik diep geschokt was na deze “kleine” openbaringen. Het beeld van het humane Zweden begon aardig wat scheurtjes te vertonen!
Omdat ik er meer over wilde weten zocht ik op internet, maar vond toen helaas weinig informatie. Nou was mijn internetaansluiting niet echt ideaal te noemen en langzaam (met een 54K modem via de telefoonlijn, tja dat krijg je als je afgelegen woont!), het downloaden duurde lang, dus na een poosje heb je het wel gehad.
Maar goed, gisteravond heb ik wat rondgeneusd bij verschillende grote Zweedse boekhandels als Akademibokhandeln en Adlibris en daar kwam ik echt een aantal juweeltjes tegen! Uiteindelijk had ik een lijst van zo’n 17 boeken en toevallig(?) bijna allemaal gepubliceerd in het jaar 2006 en daarna. Voor mij is het duidelijk dat er meer openheid over deze onderwerpen komt, gelukkig maar! Want je geschiedenis verloochenen siert natuurlijk geen enkel land.

Het eerste interessante boek is geschreven door Maja Hagerman (historicus en schrijfster) en heet “Det rena landet: om konsten att uppfinna sina förfäder” (Letterlijk vertaald: Het zuivere land: over de kunst om zijn voorouders te verzinnen). In dit boek beschrijft zij hoe Zweden het eerste land ter wereld (!) werd dat in 1921 besloot dat er een rasbiologisch instituut moest komen ter verdediging van de unieke Germaanse volksstam in Zweden. De Zweden zouden nl. een ongebruikelijk zuiver Scandinavisch - Germaans ras zijn. Zij beschrijft op een kritische manier deze geschiedenis van het Germaanse gedachtegoed en hoe dit tot op heden de opvattingen van de Zweden over wie ze zijn, kenmerkt.

Het tweede interessante boek is geschreven door Kjell Sundstedt en heet “Till Gertrud: en berättelse om tvångssteriliseringar i Sverige”(Letterlijk vertaald: Aan Gertrud: een verhaal over de gedwongen sterilisaties in Zweden). Gertrud is de moeder van de schrijver die in de veertiger jaren in een werktehuis voor zwakzinnigen werd geplaatst waar mensen uiteindelijk gedwongen sterilisaties moesten ondergaan. Gertrud wist te ontkomen en kon een nieuw leven opbouwen in Stockholm, terwijl ze ondertussen voor de vrijheid van haar familie vocht. In het boek probeert de schrijver te begrijpen waarom zijn familie het stempel “zwakzinnig” kreeg en gedwongen gesteriliseerd werd. Hij probeert antwoorden te vinden op vragen als waarom de Zweden zo genegen waren om iedereen die gezien werd als afwijkend, gedwongen te steriliseren. Ook stelt hij de vraag of dit niet weer kan gebeuren.
In 2007 is er ook een film in Zweden uitgekomen over de gedwongen sterilisaties onder de naam: "den nya människan" (De nieuwe mens).

Verder heb ik nog boeken gevonden over de Samen: een paar boeken over de geschiedenis van de Samen in Scandinavië (Waaronder “Samernas historia” door o.a. Lars-Ivar Hansen; “Samernas Liv” door Rolf Kjellström; ). “Jämterna och Samerna kom först” gaat over de vraag wie er het eerst in Jämtland waren, de Samen of de Zweden in Jämtland (de Jämtlanders). Deze vraag werd actueel bij het eerste proces in 1995 over de kwestie of de Samen het recht hadden hun rendieren te laten grazen op land van de Jämtlanders.
Wie op een wat meer ontspannen wijze wil lezen over de Samen in de vorm van een roman moet het boek “Lappskatteland: en familjesaga” van Annica Wennström lezen. Het boek is trouwens ook vertaald in het Nederlands onder de titel “Het land van de Samen”. Kijk ook eens naar de boeken van Yngve Ryd met verhalen van de Samen over dagelijkse zaken.

Genoeg te lezen dus! Woon je in Zweden of ga je op vakantie naar Zweden en beheers je de Zweedse taal, dan zou ik zeker eens één van de genoemde boekhandels binnenstappen. Je kunt de boeken ook via internet bestellen vanuit Nederland bij Bokus.com maar dan betaal je op internet met visacard o.i.d.

Veel leesplezier!

Marjon

zondag 8 maart 2009

NOVA, emigratiebeurs en werkloosheid in Zweden

Toen ik afgelopen vrijdag van mijn werk thuis kwam en mijn ontvangen emails ging bekijken, zat er één tussen van het actualiteitenprogramma NOVA. Zij wilden graag contact met mij i.v.m. een te maken reportage over de emigratiebeurs en emigreren naar Zweden. Na diverse telefoontjes over en weer spraken we af dat ik zaterdag om 13.30 uur naar Zwolle zou komen mét een stapel foto's voor het interview en de opnames. Het was natuurlijk heel erg leuk en ook spannend.
Ik had na de opnames in Zwolle iedere keer van die "flashbacks" waarbij ik dan dacht: ik had het beter zus of zo kunnen zeggen. Maar ja, zo gaat dat vaak met dit soort dingen. Na een uitgebreid gesprek moet je opeens in het werkelijke interview alles kort maar krachtig zeggen.
's Avonds om 22.15 uur zat ik vol spanning en heel erg zenuwachtig op de bank in afwachting van wat zou komen! Toen het uiteindelijk om 22.30 (na de reportage over de Oostenrijker Fritzl) werd uitgezonden, viel het allemaal heel erg mee. Van de bijna 2 uur dat ze met mij bezig zijn geweest (voorgesprek, shots, het uiteindelijke interview) blijft dan opeens wel heel weinig over. Maar zoals ik al zei.... zo gaat dat. Wat ik in de uitzending zei sloot in ieder geval goed aan op de emigratiebeurs. 
N.B. februari 2011: De link naar de reportage heb ik moeten verwijderen omdat de reportage niet meer te bekijken is.



Voor die mensen die zich afvragen hoe ik aan het werkloosheidspercentage van 20% kom, volgt hier wat extra informatie.
Toen ik eind 2005 lid werd van de politieke partij "Moderaterna" stond er in het informatiepakket dat, als de werkloosheid in Zweden net zo geteld zou worden als in Nederland, de werkloosheid in Zweden zeker 23% zou zijn.
In mei 2007 is Fredrik Reinfeldt geïnterviewd door Rick Nieman op RTL-Z, waarin hij de uitspraak doet dat de werkloosheid in Zweden tussen de 17% en de 20% is en niet 4,5% zoals de officiele cijfers aangeven. Je kunt het interview met Reinfeldt (in het Engels met Nederlandse ondertiteling) via de onderstaande link zien : http://www.rtl.nl/components/financien/rtlz/miMedia/2007/week18/vr_intervieuw_fredrik_reinfeldt.avi_plain.xml

Verder heb ik nog een artikel gevonden op de site van het Zweedse "näringsliv" uit 2007/2008 en ook zij spreken over een heel veel hogere werkloosheid.

Op dit moment ligt de werkloosheid officieel op 7,3% volgens het Zweedse Bureau voor de Statistiek, de jeugdwerkloosheid is volgens ditzelfde bureau 21% en volgens het Zweedse arbeidsbureau stijgt de werkloosheid hard. Ik heb dan ook grote vraagtekens bij de uitspraken van de directeur van het Zweedse arbeidsbureau in de reportage van NOVA dat Nederlanders makkelijk een baan kunnen krijgen. Ik denk dat de werkelijke werkloosheid, ondanks de inspanningen tot nu toe van de huidige Zweedse regering, ongeveer 2 keer zo hoog ligt als het officiële gemiddelde werkloosheidscijfer.

Tot zover maar weer !!

Groetjes/hälsningar
Marjon



vrijdag 27 februari 2009

Emigratiebeurs, crisis en emigreren naar Zweden

Op 7 en 8 maart wordt de jaarlijks weerkerende Emigratiebeurs gehouden in Nieuwegein. Zweden is hier sinds enkele jaren goed vertegenwoordigd, dus er is volop informatie aanwezig over het land van je dromen. Alhoewel de informatieverstrekking over emigreren de laatste jaren verbeterd is, wil ik toch nog wel even iets kwijt.
Door de internationale crisis is het nóg belangrijker om je goed te laten informeren over de mogelijkheden in je toekomstige land. Is de economische situatie daar beter, hoe zijn de ontwikkelingen, wat zijn de prognoses voor de komende jaren? Wat betekent dat voor het starten van een eigen bedrijf, voor het vinden van een baan? Niet alleen voor jezelf, maar ook voor je (bijna volwassen) kinderen?
Je kunt een heleboel informatie vergaren op de site van het Zweedse arbeidsbureau:
http://www.arbetsformedlingen.se . Onder Nyheter/fakta kun je rapporten, statistieken, prognoses, persberichten, etc. lezen over de huidige en toekomstige arbeidsmarkt (landelijk, per provincie en gemeente). Zo kun je onder “pressrum” o.a. lezen dat de werkloosheid in januari gestegen is naar 4,5% (in heel 2008 was de werkloosheid 3,2%). Volgens het Zweedse CBS is de werkloosheid trouwens 7,3% !In de geliefde provincies Värmland en Dalarna is het aantal werklozen t.o.v. januari 2008 gestegen met 6%, respectievelijk 2%. Er zijn nog wel genoeg beroepen waar Zweden de komende jaren mensen voor nodig heeft, maar de concurrentie wordt natuurlijk ook groter. Dat je positie als buitenlander op de arbeidsmarkt moeilijker is dan die van de doorsnee Zweed, spreekt voor zich. Een ander belangrijk detail: De werkloosheid onder jongeren is al jarenlang ruim 21%. Voor jongeren die niet in Zweden zijn geboren, ligt de werkloosheid zelfs op 26% ! Belangrijk voor diegenen die met hun kinderen naar Zweden willen emigreren. Deze informatie kun je vinden op de site van het Zweedse centrale bureau voor de statistiek (http://www.scb.se ), het rapport arbetskraftsundersökningarna 2008.
Wat betekent de crisis voor mensen die een eigen bedrijf willen starten? Allereerst het positieve: de toename van het aantal bedrijven was van 1997 t/m 2007 hoger dan in andere EU-landen en zelfs hoger dan in de VS. Daarnaast wordt op dit moment onderzocht (zie op
http://www.nutek.se , de instelling voor de ontwikkeling van het bedrijfsleven) hoe de regels voor eigenaren van bedrijven vereenvoudigd kunnen worden. Op deze site kun je o.a. ook informatie vinden over (Europese) fondsen. Op de site van ALMI Företagspartner (http://www.almi.se) staat veel informatie over hulp bij het starten van een eigen bedrijf. Negatief is dat de crisis de sluiting van bedrijven, werkloosheid en minder bestedingsruimte veroorzaakt. Afhankelijk van het soort bedrijf dat je wilt opstarten heb je daar meer of minder last van.

Terug naar de Emigratiebeurs: laat je goed informeren door de verschillende partijen, ga niet alleen af op de succesverhalen, verzamel informatie op internet (zie hierboven en mijn links naar andere sites), zorg dat je bedrijfsplan meer dan levensvatbaar is en denk daarbij, afhankelijk van je product of dienst, verder dan de lokale/regionale/Zweedse markt. Want met de verslechterende Zweedse economie houden ook de Zweden de hand op de knip! Houd er ook rekening mee dat de banken in Zweden voorzichtiger zijn geworden met het verstrekken van leningen.

Veel succes en een plezierige Emigratiebeursdag!

Vänliga hälsningar/vriendelijke groeten,

Marjon

maandag 9 februari 2009

Svenska samhället överger glesbygden steg för steg !









Rendieren op de weg

De Zweedse samenleving laat de dunbevolkte gebieden langzamerhand aan hun lot over.

Op 4 februari zond Uppdrag Granskning (SVT.se) een reportage uit over de dunbevolkte gebieden in Zweden. Van de Zweedse bevolking woont daar 2%( 180.000 inwoners). Deze gebieden beslaan tezamen bijna de helft van het Zweedse landoppervlak. Het grootste deel hiervan ligt in Noord-Zweden (begint al in de provincie Dalarna). Om een vergelijking te maken: Zweden is ongeveer 13 keer zo groot als Nederland, dus een oppervlakte van zes keer Nederland wordt bevolkt door in totaal 180.000 mensen. Hier woont gemiddeld één persoon per vierkante kilometer!! Volgens de Zweedse definitie woon je in een “glesbygd” (dunbevolkt gebied) als je tenminste 45 minuten met de auto moet rijden om in een “tätort”, een dorp met minimaal 200 inwoners, te komen.
De reportage wilde duidelijk maken dat met het sluiten van scholen, winkels, geen werk, lange afstanden tot de gezondheidszorg, het niet meer geld kunnen opnemen bij de postbode etc. etc. de dunbevolkte gebieden langzamerhand aan hun lot worden over gelaten door de Zweedse samenleving. Er werd ook een deel getoond uit een reportage van 1975: toen was de ontvolking van het platteland al begonnen. Nu wonen in veel van de kleine dorpjes alleen nog maar oude mensen en af en toe nog een gezin met jonge kinderen. Dat betekent voor de kinderen dat ze ’s ochtend al om 07.00 uur (of vroeger)door de schoolbus worden opgehaald en ’s middags om 16.00 uur (of later) weer thuis zijn. De ouders moeten lange afstanden naar hun werk rijden en eens per week boodschappen doen in het groot.
Tegenover deze nadelen staan, als je daar van houdt, ook voordelen. In de reportage zien we een jong gezin dat er bewust voor gekozen heeft om zo ver van de bewoonde wereld te leven in de rust en de natuur.
De vraag is natuurlijk of de trend van ontvolking en de daarmee gepaard gaande sluiting van instellingen/bedrijfjes/scholen etc. niet gekeerd kan worden. In één van de dorpjes is de winkel nu van de bewoners samen en worden de bestelde boodschappen rondgebracht door een vrijwilligster(ze rijdt dan zeker 150 km) met een geldelijke steun van de gemeente (1000 Zweedse kronen per week voor reiskosten). Een gemeenteraadslid, een professor in de cultuurgeografie en een debatredacteur van “Aftonbladet” ( een Zweedse krant) kwamen aan het einde van de reportage o.a. tot de conclusie dat mensen het heft zelf in handen moeten nemen, naar alternatieven moeten zoeken(combinatie van ideëel en commercieel), kijken naar de maatregelen die andere landen, zoals Noorwegen met dezelfde problematiek, nemen en natuurlijk gebruik maken van de diverse (EU-gesubsidieerde) programma’s.

Voor mij is dit geen onbekend verschijnsel. Ik woonde in Zweden ook in een klein dorpje, 30 minuten autorijden van de ‘bewoonde” wereld vandaan. Er woonden alleen nog maar 10 (!) oudere vaste bewoners, meer dan de helft van de huizen was een 2e huis, geen voorzieningen meer etc. Mijn huis was de al lang gesloten school! Ik ben daar toen gaan wonen voor de rust en natuur en daar heb ik volop van genoten! Ik had wel ideeën om het dorp leefbaarder te maken, werkgelegenheid te scheppen, meer vaste bewoners te trekken, maar daar is het helaas voor mij niet meer van gekomen.

De reportage kun je via internet nog zien via SVT.se, kies SVT play>program>uppdrag granskning. Online te zien tot en met woensdag 4 maart.

Groetjes/hälsningar
Marjon

dinsdag 3 februari 2009

Parlamentet - leuke Zweedse humor





"Parlamentet" is een Zweeds comedy - programma waarin 2 teams, het rode en het blauwe, samen en tegen elkaar de politiek en de samenleving op de korrel nemen. De 2 teams wisselen per aflevering van samenstelling.
Als je dit programma kunt volgen, ben je al aardig ingeburgerd: niet alleen qua taal, maar ook wat betreft samenleving. Je kunt bijvoorbeeld duidelijk horen dat de "gastheer" uit Zuid-Zweden komt.
Ik heb er altijd van genoten, het is af en toe echt hilarisch!
Je ziet 7 stukjes uit diverse programma's, een beetje "best of".

Groetjes
Marjon

dinsdag 27 januari 2009

Even wat toelichten!


 Foto: uitzicht over het meer vanuit de tuin op een late zomeravond

In de gesprekken die ik heb (gehad) over mijn “negatieve” ervaringen in Zweden, maar ook in reacties op mijn weblog, krijg ik nog wel eens opmerkingen als “maar in Nederland is het ook slechter geworden”, “ in Nederland is ook niet alles rozengeur en maneschijn”, “je schrijft/praat wel negatief over Zweden”, etc. etc. Daarom…. Tijd om één en ander toe te lichten!!

Ik heb heimwee naar Zweden!
Ik mis het land om de natuur, de rust, de ruimte, de schoonheid, de prachtige winters en het mooie voorjaar. De prachtige, lange zomeravonden en de mooie winterluchten. De besneeuwde wegen en paden die beschenen worden door een heldere maan, waardoor de “donkere” wintermaanden iets magisch krijgen. Het zingende ijs op het meer als het vriest dat het kraakt! De bijzondere ervaring dat je een prachtige sterrenhemel kunt zien door het gebrek aan vervuilend licht van bebouwing. Het overweldigende noorderlicht.
Ik mis het opwindende gevoel bij het zien en/of horen van elanden, lynxen, wolven, grote herten. Stuk voor stuk fantastische, imponerende dieren die gewoon door de grote tuin of op het bevroren meer grenzend aan de tuin liepen. Ik mis mijn fantastische vrienden daar, de leuke mensen die ik er heb leren kennen.
Ja…. Ik heb heimwee, een gevoel dat ik nooit eerder heb gehad.

Ik schrijf en praat kritisch over Zweden. Daarmee zeg ik iets over Zweden. Ik zeg dus niet dat het in Nederland goed is! Daar gaat het namelijk niet om.

Ik heb bepaalde negatieve ervaringen in Zweden gehad, vrienden en bekenden en mede-projectdeelnemers van mij (Nederlanders, Engelsen, Duitsers, Zweden, Koerden, Palestijnen, Irakezen, Russen) hebben óók negatieve , vergelijkbare ervaringen.
Ik vind dat ik die negatieve ervaringen mag vertellen, dat mensen mogen weten dat het land niet alleen maar rozengeur en maneschijn is. Veel mensen in Nederland die ik ken, hebben nl. het beeld dat in Zweden álles fantastisch georganiseerd is: goed onderwijs, goede gezondheidszorg, een goed sociaal stelsel, etc. Mensen hebben een ideaalbeeld van Zweden, ze zien het land door een roze bril.
Geen enkel land is perfect. Ook Zweden niet.

Ik realiseer mij dat mijn verhalen gekleurd zijn door mijn ervaringen en hoe ik naar een samenleving kijk en die beleef. Ik weet dat er mensen zijn die deze negatieve ervaringen niet hebben. Gelukkig maar! Ik ken ook Nederlanders in Zweden die zich absoluut niet bezighouden met wat er in de samenleving speelt.
Voor iedereen is het deel uit maken van welke samenleving ook, verschillend. We zijn allemaal unieke individuen, met onze eigen levensvisie en ervaringen. Daardoor reageren we allemaal anders op dingen die gebeuren.
Iedereen die mijn stukjes leest, moet dan ook zelf weten wat hij/zij met de informatie doet.
Wat je ook kiest, het is jouw keuze.

Met vriendelijke groet,

Marjon

zondag 18 januari 2009

Het Zweedse onderwijs en Jantelagen(de wet van Jante)

Afgelopen donderdag schreef ik nog over kinderen/jeugd in het onderwijs en het feit dat “intelligentie” niet gehonoreerd wordt. Toevallig (?) las ik gisteren in de Dagens Nyheter ( in de E-versie, die dezelfde inhoud heeft als de papieren versie)een artikel over een onderzoek dat plaats heeft gevonden onder hoogbegaafden(18-68 jaar) en hun beleving in het onderwijs. Voor wie het artikel wil lezen is dit de titel: “Nio av tio extra begåvade mår dåligt i grundskolan”( Negen van de tien hoogbegaafden voelen zich ellendig op de basisschool). De resultaten daarvan bevestigen wat ik heb gehoord van de Zweden zelf. Het artikel is n.a.v. het feit dat de regering besloten heeft dat er dit najaar op 10 gymnasiumscholen in Zweden een proef wordt gedaan met de zgn. “spetsutbildningar” (= topopleidingen) voor meer begaafde jeugd (zie voor uitleg van het schoolsysteem het vorige artikel!). In het artikel wordt echter gezegd dat dit een te laat stadium is, je moet er al mee beginnen op de basisschool(grundskola).
Uit een onderzoek van Roland S. Persson, professor in de pedagogische psychologie in Jönköping blijkt dat hoogbegaafde leerlingen al op de grundskola niet worden geaccepteerd door medeleerlingen én onderwijzers. Zij werden en worden zelfs door beide partijen om hun intelligentie afgestraft. 50% van hen krijgt geen ondersteuning thuis en zelfs het advies van de ouders er voor te zorgen dat ze “er niet bovenuit steken”.
Ook op de universiteit worden ze door docenten neergehaald. Medestudenten bejegenen hen, als ze meedenken over oplossingen van problemen, met een houding en uitspraken als “vem tror du att du är?” (wie denk jij dat je bent). Wat geldt voor hoogbegaafden, geldt in feite voor iedereen die een bovengemiddelde intelligentie heeft. Iedereen moet op hetzelfde niveau zitten!
Ik schreef het al in mijn vorige item, dit is een onderdeel en probleem van de “Jantelagen”, de ongeschreven Wet van Jante. De Deens-Noorse schrijver Aksel Sandemose beschreef zijn geboorteplaats Nykøbing Mors in een roman onder de naam Jante in 1933. De sociale regels die in Jante heersen zijn verstikkend. En helaas wordt deze ongeschreven wet nog steeds in de Scandinavische landen aangehouden, ook in het onderwijs. Hieronder de “Wet van Jante”:
1. Je moet niet denken dat je iets bent.
2. Je moet niet denken dat je net zo goed bent als wij.
3. Je moet niet denken dat je slimmer bent dan wij.
4. Je moet je niet inbeelden dat je beter bent dan wij.
5. Je moet niet denken dat je meer weet dan wij.
6. Je moet niet denken dat je meer bent dan wij.
7. Je moet niet denken dat jij ergens voor deugt.
8. Je moet ons niet uitlachen.
9. Je moet niet denken dat iemand om jou geeft.
10. Je moet niet denken dat je ons iets kunt leren.

Gelukkig probeert de huidige regering dingen te veranderen, al is dat niet altijd meteen succesvol. Laten we hopen dat de “Jantelagen” ook in Zweden verboden wordt, net als in Noorwegen. Voordat de Jantelagen uit het dagelijkse leven van de Zweden verdwijnt, zal zeker nog wel een generatie duren. Maar dat ‘ie diep geworteld is in de levens van de Scandinaviërs, is een ding wat zeker is, maar het begin voor verandering is er!

Hälsningar
Marjon

donderdag 15 januari 2009

Onderwijs in Zweden

Wie naar Zweden verhuist, vooral met kinderen, krijgt te maken met het Zweedse onderwijs. Nou lopen de meningen over het onderwijs ongetwijfeld uiteen, maar ik heb tot nu toe voornamelijk “slechte” berichten gehoord. Zelf heb ik ook te maken gehad met het onderwijs, maar dan op de universiteit.
Ik geef eerst in grote lijnen weer hoe het schoolsysteem is en daarna wat ervaringen uit de praktijk.


Kinderen tussen één en zeven(!!) jaar kunnen naar de voorschool, “förskolan”,vergelijkbaar met de Nederlandse peuterspeelzalen. Een kind gaat pas op zevenjarige leeftijd naar de basisschool, “grundskolan”. De basisschool duurt in totaal negen jaar. Daarna hebben de dan 16 jarige leerlingen de mogelijkheid om naar het driejarige “gymnasium” (gymnasieskolan of gymnasiet) te gaan. Dit is echter niet hetzelfde als het Nederlandse gymnasium! Het is een school met lager en middelbaar beroepsonderwijs en voorbereidend onderwijs voor de hogeschool/universiteit. In totaal zijn er 17 nationale programma’s/richtingen. Afhankelijk van je cijfers kun je al dan niet naar de hogeschool/universiteit.
Het onderwijs op de grundskola en het gymnasiet is gratis. De meeste scholen zijn gemeentelijk. Studeren aan een universiteit/hogeschool kost je geen collegegeld zoals in Nederland. Je kunt om je studie te bekostigen een deel beurs en een deel lening krijgen. De lening kun je krijgen t/m 45 jaar, de beurs t/m 54 jaar! Om deel te kunnen nemen aan tentamens en examens ben je verplicht om lid te zijn van de studentenvereniging. Dat kost je per termijn (halfjaar) ongeveer 325 Zweedse kronen(€33,-). Geen lid,niet betaald, betekent geen diploma.

Lijkt dus allemaal mooi en netjes geregeld, maar toch hoor en hoorde ik heel veel negatieve zaken.

Het eerste negatieve bericht hoorde ik van de Zweden zelf. Kinderen die boven het gemiddelde zitten qua intelligentie worden niet gestimuleerd. Als ze “intelligente” vragen stellen worden ze genegeerd en krijgen geen antwoord. Iedereen moet op het gemiddelde zitten. Hier komt de “Jantelagen” aan de oppervlakte: de Jante-wet is een ongeschreven wet in Scandinavië die in grote lijnen inhoudt dat iedereen hetzelfde is, je niet moet denken dat je meer weet, etc. Gek genoeg heb ik nooit ergens anders meer over de klassenstrijd gehoord én het ook gevoeld dan in Zweden! Alleen in Noorwegen is de Jantelagen officieel afgeschaft sinds 2008.

Veel ouders klagen dat hun kinderen in Zweden veel minder weten en leren, vaak met een achterstand van 2 jaar, dan hun leeftijdgenoten in Nederland, Duitsland of Engeland. Dat is blijkbaar niet alleen te wijten aan het later beginnen van de basisschool, maar ook aan de kwaliteit van het onderwijs. Als je je als niet-Zweedse ouder ongerust maakt over je kind omdat je aan alles merkt dat hij/zij weinig leert en zijn/haar best niet doet en daar vervolgens over gaat praten op school dan kan het gevolg zijn dat je door de school geboycot wordt! Dit is wat vrienden van mij overkwam:
Ieder jaar is er een ouderavond samen met vertegenwoordigers van het gemeentebestuur. De school kiest ouders uit die lovend over de school zijn. Deze ouders praten vervolgens in een achterafkamertje met de gemeente en dan krijgt iedereen die op de avond aanwezig is, te horen dat het geweldig goed gaat met het onderwijs! Ouders met kritiek zoals onze vrienden, worden niet uitgenodigd voor de avond en zijn niet welkom!!

Ook hebben wij met eigen ogen gezien wat voor sterk verouderde informatie kinderen krijgen met o.a. aardrijkskunde. Een poosje geleden zag ik op het Zweedse journaal dat een groot deel van de geschiedenisleraren op de middelbare school bijna niets weet over de Jodenvervolging in WOII. En volgens de leraar Engels vertaal je “handdoeken” als “tools”, en niet in het correcte “towels”. Het heeft de Engelse ouders van hun 12-jarige dochter (die tot haar 9e in Engeland opgroeide en waar thuis uiteraard nog steeds Engels wordt gesproken) een jaar knokken gekost om haar de eindtoets Engels (voor de grundskola) te laten doen die normaal gesproken door 15-jarigen wordt gemaakt. Volgens de Zweedse leraar was ze er “te jong” voor. Ze heeft hem uiteindelijk gemaakt en met glans gehaald !!

Van Nederlandse studenten die een jaar in Zweden studeerden heb ik gehoord dat ze aan het begin van het studiejaar een bepaald college wel 4 keer hebben gehad omdat “niet iedereen de andere keren aanwezig was”. Zo schiet het natuurlijk niet op!! Van een Zweedse vriend hoorde ik dat hij met zijn studie voor maatschappelijk werker was gestopt omdat hij ernstige twijfels kreeg over de kwaliteit van de opleiding. Het maakte nl. niet uit wat voor onzin je uitkraamde aan ideeën over het vak, alles was goed.
En zelf heb ik natuurlijk meegemaakt dat het certificaat Zweeds op universiteitsniveau de lading niet dekt (zie hiervoor het item “ Werkloosheid en –projecten in Zweden” van 08-01-2009).

Voorlopig even genoeg over het onderwijs!
De hierboven genoemde feitelijke informatie kun je terugvinden (meestal in Zweeds) op de betreffende sites (zie rechterkolom).
Heb je vragen of opmerkingen, laat het me weten. Graag zelfs!

Groeten/hälsningar

Marjon