Rendieren op de weg
De Zweedse samenleving laat de dunbevolkte gebieden langzamerhand aan hun lot over.
Op 4 februari zond Uppdrag Granskning (SVT.se) een reportage uit over de dunbevolkte gebieden in Zweden. Van de Zweedse bevolking woont daar 2%( 180.000 inwoners). Deze gebieden beslaan tezamen bijna de helft van het Zweedse landoppervlak. Het grootste deel hiervan ligt in Noord-Zweden (begint al in de provincie Dalarna). Om een vergelijking te maken: Zweden is ongeveer 13 keer zo groot als Nederland, dus een oppervlakte van zes keer Nederland wordt bevolkt door in totaal 180.000 mensen. Hier woont gemiddeld één persoon per vierkante kilometer!! Volgens de Zweedse definitie woon je in een “glesbygd” (dunbevolkt gebied) als je tenminste 45 minuten met de auto moet rijden om in een “tätort”, een dorp met minimaal 200 inwoners, te komen.
De reportage wilde duidelijk maken dat met het sluiten van scholen, winkels, geen werk, lange afstanden tot de gezondheidszorg, het niet meer geld kunnen opnemen bij de postbode etc. etc. de dunbevolkte gebieden langzamerhand aan hun lot worden over gelaten door de Zweedse samenleving. Er werd ook een deel getoond uit een reportage van 1975: toen was de ontvolking van het platteland al begonnen. Nu wonen in veel van de kleine dorpjes alleen nog maar oude mensen en af en toe nog een gezin met jonge kinderen. Dat betekent voor de kinderen dat ze ’s ochtend al om 07.00 uur (of vroeger)door de schoolbus worden opgehaald en ’s middags om 16.00 uur (of later) weer thuis zijn. De ouders moeten lange afstanden naar hun werk rijden en eens per week boodschappen doen in het groot.
Tegenover deze nadelen staan, als je daar van houdt, ook voordelen. In de reportage zien we een jong gezin dat er bewust voor gekozen heeft om zo ver van de bewoonde wereld te leven in de rust en de natuur.
De vraag is natuurlijk of de trend van ontvolking en de daarmee gepaard gaande sluiting van instellingen/bedrijfjes/scholen etc. niet gekeerd kan worden. In één van de dorpjes is de winkel nu van de bewoners samen en worden de bestelde boodschappen rondgebracht door een vrijwilligster(ze rijdt dan zeker 150 km) met een geldelijke steun van de gemeente (1000 Zweedse kronen per week voor reiskosten). Een gemeenteraadslid, een professor in de cultuurgeografie en een debatredacteur van “Aftonbladet” ( een Zweedse krant) kwamen aan het einde van de reportage o.a. tot de conclusie dat mensen het heft zelf in handen moeten nemen, naar alternatieven moeten zoeken(combinatie van ideëel en commercieel), kijken naar de maatregelen die andere landen, zoals Noorwegen met dezelfde problematiek, nemen en natuurlijk gebruik maken van de diverse (EU-gesubsidieerde) programma’s.
Voor mij is dit geen onbekend verschijnsel. Ik woonde in Zweden ook in een klein dorpje, 30 minuten autorijden van de ‘bewoonde” wereld vandaan. Er woonden alleen nog maar 10 (!) oudere vaste bewoners, meer dan de helft van de huizen was een 2e huis, geen voorzieningen meer etc. Mijn huis was de al lang gesloten school! Ik ben daar toen gaan wonen voor de rust en natuur en daar heb ik volop van genoten! Ik had wel ideeën om het dorp leefbaarder te maken, werkgelegenheid te scheppen, meer vaste bewoners te trekken, maar daar is het helaas voor mij niet meer van gekomen.
De reportage kun je via internet nog zien via SVT.se, kies SVT play>program>uppdrag granskning. Online te zien tot en met woensdag 4 maart.
Groetjes/hälsningar
Marjon
